Σελίδες με προσομοιώσεις για τη Φυσική

 
Έψαξα σε πολλές σελίδες σχετικές με τη διδασκαλία της φυσικής (συναδέλφων κυρίως) και μάζεψα όσες αναφορές σε σελίδες με προσομοιώσεις βρήκα, έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα αρχείο όπου να βρίσκονται μαζεμένες.
Από το ένα στο άλλο λοιπόν, ιδού που κατέληξα:

Phy is Phun - Learn Physics using Java
 
The Applet Collection
 
General Physics Java Applets 

Paul Falstad's Home Page!
   με αναφορά σε άλλους 31 συνδέσμους!

Java Applets in Physics
  και στα Ελληνικά

PHeT Interactive Simulations 

Physics 2000
   με κείμενα στα Αγγλικά

Magnet Lab

Science, Optics and you
 
Εικονικά πειράματα φυσικής
   Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

Εικονικό εργαστήριο

Seilias - Physics and Photography

Προσομοιώσεις κυματικής

UCLA's ePhysics

101 Science.com

U.C. Berkley Physics Lecture Demonstrations
   με πολλούς συνδέσμους ανά κεφάλαιο και ανά μάθημα

PhysClips

HyperPhysics
   Εγκυκλοπαίδεια της Φυσικής με παραδείγματα, σχήματα, βίντεο, προβλήματα live και σχήματα

The Interactive Library

Προσομοιώσεις φυσικής με flash


Γεωργία Παπαγεωργάκη

Φυσική Γενικής Παιδείας της Γ' Λυκείου: ΤΟ ΦΩΣ

  
Η Φυσική Γενικής Παιδείας της Γ' Λυκείου είναι από τα αγαπημένα μου μαθήματα  (θεωρητικά πάντα, γιατί υπάρχουν στιγμές που κοντεύω το εγκεφαλικό - αλλά αυτό είναι άλλη συζήτηση). Απευθύνεσαι σε παιδιά - μεγάλους, με ικανότητα να αντιληφθούν πιο πολύπλοκες έννοιες και με θεωρητικές βάσεις φυσικής και μαθηματικών (τουλάχιστον σε κάποιο επίπεδο και μιλώντας για τον μέσο όρο των μαθητών). Είναι λοιπόν μια πρώτης τάξης ευκαιρία να αναφερθείς επιτέλους και στη φυσική του 20ου αιώνα.
Αλλά, πέρα από αυτό υπάρχουν αρκετά πράγματα που μπορείς να κάνεις. Εδώ αναφέρω αυτά που έχω βρει εγώ για το πρώτο κεφάλαιο που αφορά το ΦΩΣ.

Συζητήσεις:
Aν και λίγο - πολύ μου αρέσει να ξεφεύγω σε όλα τα μαθήματα, εδώ είναι η κατάλληλη ευκαιρία να θίξεις θέματα  ιστορίας και φιλοσοφίας της φυσικής. Να μπεις σε κουβέντες που συνήθως ζητάνε τα παιδιά: για το σύμπαν, για το άπειρο, για το άτομο, για τον Αινστάιν κι από κει να βάλεις στη συζήτηση τις πιθανότητες στη ζωή μας, τη βεβαιότητα, την αβεβαιότητα, το τι είναι επιστήμη και επιστημονική μέθοδος, τι είναι φυσική και τι μεταφυσική.

Εργαστηριακές ασκήσεις:
Τα εργαστήρια των Λυκείων που δημιουργήθηκαν με τη γνωστή διαδικασία χρηματοδότησης από την Ευρωπαική Ένωση είναι εφοδιασμένα με κάποια όργανα που αφορούν το συγκεκριμένο μάθημα.

  - Συσκευή φωτοηλεκτρικού φαινομένου: Μπορεί στο βιβλίο να υπάρχει μόνο μια αναφορά στο φωτοηλεκτρικό φαινόμενο, αλλά γιατί να μην ασχοληθούμε μια ώρα με μια πειραματική διαδικασία; Μας το απαγορεύει κανείς;
Η συσκευή είναι απλή και αν και δεν υπήρχε εγχειρίδιο λειτουργίας και δεν βρήκα πουθενά κάποιες οδηγίες για τη διενέργεια πειράματος, με ψάξιμο βρήκα κάποιο τρόπο να τη χρησιμοποιήσουμε. Υπάρχει μια φωτεινή πηγή με φωτεινότητα που αυξομειώνεται και με απόσταση από τον 'στόχο' που αυξομειώνεται επίσης. Υπάρχει η δυνατότητα να επιλέξουμε την τιμή της τάσης λειτουργίας και να διαβάσουμε την τιμή της έντασης του ρεύματος που αποκαθίσταται. Τόσο απλά.

 'Ετσι λοιπόν,
Πείραμα πρώτο: Για συγκεκριμένη φωτοβολία της φωτεινής πηγής (λευκό φως) και συγκεκριμένη απόσταση, αυξάνουμε σιγά-σιγά την τάση και παρατηρούμε πώς αυξάνεται το ρεύμα. Μπορούμε ακόμη και να κάνουμε ένα διάγραμμα έντασης - τάσης και να συζητήσουμε τη μορφή του, το αν ξεκινάει από την αρχή των αξόνων ή όχι και τι δείχνει αυτό κ.λ.π.

Πείραμα δεύτερο: Υπάρχουν χρωματιστά φίλτρα που αναγράφουν και το μήκος κύματος του φωτός του οποίου τη διέλευση επιτρέπουν. Με σταθερή ένταση λευκού φωτός και τάση, αλλάζουμε μόνο τα φίλτρα και παρατηρούμε την αντίστοιχη μεταβολή του ρεύματος που αποκαθίσταται. Κι εδώ μπορεί να γίνει ένα αντίστοιχο διάγραμμα έντασης ρεύματος - μήκους κύματος. Συζητάμε το γιατί το μπλε φως δημιουργεί ρεύμα μεγαλύτερης έντασης (δηλαδή περισσότερα ηλεκτρόνια ανά χρονικό διάστημα) από το κόκκινο. Κι έτσι, κάνουμε και τη σύνδεση και με τον νόμο του Maxwell (σχέση μήκους κύματος και συχνότητας) και με τον νόμο του Planck (σχέση συχνότητας και ενέργειας φωτονίων).

  - Φασματοσκόπιο και παρατήρηση συνεχών και γραμμικών φασμάτων:
Για τα πειράματα παρατήρησης φασμάτων με το φασματοσκόπιο υπάρχουν οδηγίες σε σελίδες πολλών ΕΚΦΕ. Αλλά και οι ίδιες οι συσκευές περιέχουν και οδηγούς χρήσης, και την εικόνα των φασμάτων που πρόκειται να παρατηρήσουμε, αλλά και τετράδια με ασκήσεις.
Συνήθως, τις ασκήσεις που προτείνουν τα ΕΚΦΕ τις τροποποιώ και τις απλοποιώ έτσι ώστε να μπορούν να γίνουν στα πλαίσια της μιας διδακτικής ώρας. Στην περίπτωση αυτή, περιοριστήκαμε στην παρατήρηση.
Ήθελε λίγο ψάξιμο για να δω πως στήνεται το όλο σκηνικό (φασματοσκόπιο, σύνδεση με τη συσκευή υψηλής τάσης, λυχνία για την κλίμακα βαθμολόγησης κ.λ.π.) αλλά αν το βρει κανείς, στήνεται σε χρόνο dt.
Έτσι λοιπόν..

Πείραμα 1ο: Παρατήρηση συνεχούς φάσματος (από το μέταλλο μιας μικρής λάμπας πυρακτώσεως). Παρατηρούμε το εύρος των μηκών κύματος του ορατού τμήματος των ηλεκτρομαγνητικών ακτινοβολιών. Μπορούμε να βάλουμε και χρωματιστά φίλτρα μπροστά από τη λάμπα να δούμε τις περιοχές του φάσματος που αποκόβονται (το μωβ φίλτρο δίνει πολύ ωραίο αποτέλεσμα.....!)

Πείραμα 2ο: Τοποθετούμε στην ανάλογη υποδοχή τους σωλήνες με τα αέρια (πιο ωραία αποτελέσματα δίνει το He  και το Ne), ανάβουμε την υψηλή τάση, οι σωλήνες φωτοβολούν, εστιάζουμε καλά με το φασματοσκόπιο και παρατηρούμε τις γραμμές.


Προσομοιώσεις στον υπολογιστή (από την πολύ καλή σελίδα PhET):

φωτοηλεκτρικό φαινόμενο
γεωμετρική οπτική
χρώματα - όραση


Βίντεο (που κατέβασα από το youtube):

ηλεκτρομαγνητικό φάσμα
πώς 'δουλεύει' το ουράνιο τόξο

Βιβλία:

Ίσως φανεί απλοικό αλλά βρήκα πολύ ενδιαφέρον και χρήσιμο το βιβλίο για τον Νεύτωνα  της σειράς 'Εξωφρενική Βιβλιοθήκη'!  Νομίζω ότι όταν έλεγα στην τάξη ότι ο Νεύτων θέλοντας να μελετήσει την ανάλυση του φωτός σε χρώματα πειραματιζόταν με τον εαυτό του βάζοντας ξυλάκια στα μάτια του... έ, ήταν απο τις πιο διασκεδαστικές στιγμές.

Ασκήσεις:

Με συγχωρείτε αλλά ας μη λύσουμε πολλές ασκήσεις αυτή τη φορά. Μία μαθήτρια θέλει να δώσει το μάθημα στις πανελλήνιες. Με αυτήν συζητάμε για ασκήσεις. Με τους άλλους λίγα πράγματα από το βιβλίο και ενδεικτικά.
  
Γεωργία Παπαγεωργάκη
  
  

Οι αρχές της 'κριτικής παιδαγωγικής'

 
Από τους πιο γνωστούς σύγχρονους θεωρητικούς της ‘κριτικής παιδαγωγικής’ ο Giroux, δίνει στο βιβλίο του ‘Pedagogy and the politics of Hope.Theory, Culture and Schooling’ μια σειρά από αρχές.

Η ανάγνωσή τους αποκαλύπτει όχι μόνο την σημασία τους για την διδακτική πράξη αλλά και κάτι άλλο πιο ευρύ: Ότι η σχέση μεταξύ της παιδαγωγικής και της πολιτικής πρέπει να είναι κεντρική σε κάθε κοινωνικό κίνημα που αποσκοπεί σε μετασχηματισμό της κοινωνίας. Λέει λοιπόν:

1. ‘Η εκπαίδευση δεν έχει ως σκοπό μόνον την παραγωγή γνώσης, αλλά και την παραγωγή πολιτικών ‘υποκειμένων’. Τα σχολεία πρέπει να αποτελούν χώρους κριτικής εκπαίδευσης η οποία θα διαμορφώνει πολίτες ικανούς να διαφεντεύουν τη ζωή τους αλλά και να επεμβαίνουν στον τρόπο παραγωγής γνώσης. Τα σχολεία πρέπει να είναι χώροι δημοκρατικά οργανωμένοι. Αυτό σημαίνει ότι οι μαθητές θα έχουν την ευκαιρία να αναπτύξουν την κριτική ικανότητα που θα είναι αναγκαία για την αλλαγή των δεδομένων κοινωνικών και πολιτικών μορφών και δεν θα προσαρμόζονται σε αυτές. Θα πρέπει να αποκτήσουν τις αναγκαίες δεξιότητες που θα τους επιτρέψουν να αποκτήσουν τη δική τους φωνή, να παίρνουν το ρίσκο και να εξασκούν το πολιτικό θάρρος….Αυτό δείχνει και τη σημασία που έχει η δημιουργία ενός πολιτικού οράματος, μέσα από το οποίο να μπορεί να αναπτυχθεί και ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα που θα αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης συζήτησης για την ανανέωση της δημοκρατικής δημόσιας ζωής’.


2. ‘Η ηθική πρέπει να θεωρείται κεντρικό σημείο της κριτικής παιδαγωγικής….Η ηθική λοιπόν, δεν είναι θέμα ατομικής επιλογής ή σχετικότητας, αλλά ένα κοινωνικό θέμα που βασίζεται σε αγώνες και αρνείται να αποδεχθεί τον ανθρώπινο πόνο και την εκμετάλλευση…’.


3. ‘Η κριτική παιδαγωγική πρέπει επίσης να εστιάζει στο ζήτημα της διαφοράς, με έναν τρόπο που να προκαλεί την ηθική και να αποσκοπεί στον πολιτικό μετασχηματισμό. Η διαφορά μπορεί να αναφέρεται στην προσπάθεια να κατανοήσουμε πώς οι προσωπικότητες των μαθητών μπορούν να δομηθούν με πολλούς και αντίθετους τρόπους. Μπορεί όμως να αναφέρεται και στο πώς δημιουργούνται και διατηρούνται οι διαφορές ανάμεσα στις ομάδες, με αποτέλεσμα την αποδυνάμωση ή την τόνωση των σχέσεων. Οι δάσκαλοι μπορούν να δημιουργούν σχέσεις γνώσης / ισχύος μέσα από τις οποίες οι μαθητές να έχουν τη δυνατότητα να διαβάζουν τον κόσμο με διαφορετικούς τρόπους, να αντιστέκονται στην εξουσία και τα προνόμια και να μπορούν να οραματίζονται εναλλακτικές δημοκρατικές κοινότητες’.


4. ‘Η κριτική παιδαγωγική χρειάζεται μια γλώσσα που δε θα μειώνει τη σημασία θεμάτων όπως η ισχύς, η δικαιοσύνη, οι αγώνες και οι ανισότητες…..Αυτό σημαίνει τη δημιουργία παιδαγωγικών πρακτικών που θα χαρακτηρίζονται από ανοιχτή ανταλλαγή ιδεών, από πολλαπλασιασμό του διαλόγου και από τις υλικές συνθήκες που απαιτούνται για έκφραση της ατομικής και της κοινωνικής ελευθερίας’.


5. ‘Η κριτική παιδαγωγική χρειάζεται νέες μορφές γνώσης με έμφαση στο σπάσιμο των διαχωριστικών γραμμών ανάμεσα στα γνωστικά αντικείμενα και στη δημιουργία νέων ‘χώρων’ για την παραγωγή της γνώσης. Η παραγωγή της γνώσης είναι μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας για τη δημιουργία πολιτών που θα είναι ικανοί να κανονίζουν τη ζωή τους αλλά και τις συνθήκες της παραγωγής της γνώσης. Στην προσπάθεια αυτή, η διαφορετικότητα και η κουλτούρα θα εκλαμβάνονται ως παιδαγωγικές πρακτικές ..’.


6. ‘Η έννοια της αιτίας πρέπει να επανασχηματισθεί. Τα όριά της πρέπει να επεκταθούν και να αναγνωρίζονται άλλοι τρόποι με τους οποίους οι άνθρωποι μαθαίνουν ή μπορούν να παίρνουν υποκειμενικές θέσεις’.


7. ‘Η κριτική παιδαγωγική πρέπει να αποκτήσει μια έννοια εναλλακτικού τρόπου με τη βοήθεια της γλώσσας της κριτικής αλλά και της πιθανότητας. Το ερώτημα της ελευθερίας πρέπει να εξεταστεί διαλεκτικά και όχι σαν ένα θέμα ατομικών δικαιωμάτων, αλλά επίσης σαν ένα κομμάτι της συζήτησης για την κοινωνική ευθύνη. …Η συζήτηση για την πιθανότητα απορρίπτει την αποκαλυπτική κενότητα…θεωρεί την ιστορία ανοιχτή και την κοινωνία ως κάτι για το οποίο αξίζει να αγωνίζεται κανείς’.


8. ‘Η κριτική παιδαγωγική πρέπει να αναπτύξει μια θεωρία για τους εκπαιδευτικούς που, αντί να ορίζει τη δουλειά τους με τη ρηχή γλώσσα του επαγγελματισμού, να ψάξει προσεκτικά για να βρει ποιος είναι ο ρόλος τους ως ‘εργάτες πολιτισμού’ που είναι ταγμένοι στην παραγωγή ιδεολογίας και κοινωνικών πρακτικών. …Η κριτική παιδαγωγική θεωρεί τον εαυτό της ως ενεργό δόμηση και όχι ως μεταφορά συγκεκριμένων τρόπων ζωής’.


9. Τέλος, ‘κεντρική στην κριτική παιδαγωγική είναι η ‘πολιτική της φωνής’, που συνδυάζει την έννοια της διαφορετικότητας με την προτεραιότητα της πολιτικής’.

Ώστε ‘εργάτες πολιτισμού’, ε;
 

Πώς να σχεδιάσει κανείς τη διδασκαλία της Φυσικής Κατεύθυνσης της Γ΄ Λυκείου;

  
Αυτές τις πρώτες μέρες της σχολικής χρονιάς κάθομαι και σχεδιάζω τα μαθήματα που 'κάνω' φέτος: τη Φυσική της Α΄, τις Αρχές Περιβαλλοντικών Επιστημών της Β΄, τη Φυσική Γενικής Παιδείας της Γ΄και τη Φυσική Κατεύθυνσης της Γ΄Λυκείου. Για το πρώτο νομίζω πως μπορώ να κάνω κάποια πράγματα κυρίως στο εργαστήριο. Τα δύο επόμενα αντικείμενα είναι τα αγαπημένα μου: Μαθήματα ανοιχτά, χωρίς την πίεση ύλης που πρέπει να βγει οπωσδήποτε, που επιτρέπουν δραστηριότητες, εργαστήρια, εκδρομές, συζητήσεις άπειρες, όλα αυτά δηλαδή που κάνουνένα μάθημα ουσιαστικό και ενδιαφέρον.

Κάνοντας λοιπόν αυτά τα σχέδια συνειδητοποίησα για μια ακόμη φορά, πως για το τελευταίο μάθημα δεν μπορώ να κάνω σχεδόν ΤΙΠΟΤΑ. Παρόλο που το τάδε κεφάλαιο θα το πω 'μ΄αυτόν τον τρόπο', που θα κάνω, ελπίζω, τις τρεις - τέσσερις εργαστηριακές ασκήσεις για τις οποίες υπάρχει η δυνατότητα, που έχω τις τάδε ασκήσεις, στην ουσία τα πράγματα είναι προκαθορισμένα. Οι μαθητές πρέπει να μάθουν να λύνουν ασκήσεις. Τελεία και παύλα.

Το κείμενο του Θ. Μαχαίρα γύρω από συγκεκριμένα λάθη του σχολικού βιβλίου που έχει οδηγήσει εξωσχολικά 'βοηθήματα' σε ακόμη μεγαλύτερα λάθη, περιλαμβάνει ανάλογους προβληματισμούς:

'Τρία τέσσερα φαινόμενα όλα όλα για τη Γ΄ Λυκείου και .... ασκήσεις..... ασκήσεις ..... ασκήσεις .... χωρίς τελειωμό. Φτάσαμε να θαυμάζουμε τον εαυτό μας, όχι γιατί ξεδιπλώνουμε στα μάτια των παιδιών τη μαγεία του Κόσμου μας, αλλά για τις τρομερές επινοήσεις ˝ασκήσεων˝ που παρουσιάζουμε. Στο τέλος θα αυτοθαυμαζόμαστε για τα φυσικά φαινόμενα που εφευρίσκουμε.
Τα φυσικά φαινόμενα έπρεπε να μας σηκώνουν από το έδαφος. Η διδασκαλία τους να γεμίζει τις καρδιές μας. Ταλέντο δεν είναι να τρομάζεις μπροστά στο βαρύ μαθηματικό φορμαλισμό που πολλές φορές απαιτούν. Ανεκτίμητη αξία για τον δάσκαλο και μεγαλείο, είναι να επιλέγει και να φέρνει σωστή Φυσική στο επίπεδο μιας Γ΄ Λυκείου....'

Και συνειδητοποιώ εντελώς στην πράξη αυτό που ο Apple έχει πει για τον τεχνικό έλεγχο. Διδάσκοντας το μάθημα αυτό - και άλλα παρόμοιας σημασίας - εκτελούμε ένα καλά σχεδιασμένο από άλλους σχέδιο. Γινόμαστε καλοί ή κακοί τεχνικοί. Τι περιθώριο όμως έχουμε για να αποδειχτούμε καλοί ή κακοί δάσκαλοι;


Γεωργία Παπαγεωργάκη

Τι δουλειά έχουν τα φροντιστήρια;

 

Η φωτογραφία τα λέει όλα: Στα εγκαίνια του κτιρίου του Λυκείου Δήμου Βασιλικών, στη Θεσσαλονίκη, την πρόσκληση υπογράφουν δύο από τα φροντιστήρια της περιοχής. Με τις ευλογίες του δημάρχου και την επικύρωση του αρμόδιου υφυπουργού Παιδείας. Είναι μια ευγενική χορηγία της ιδιωτικής παραπαιδείας προς τους πελάτες της στη δημόσια εκπαίδευση.

Η διείσδυση του τεχνικού ελέγχου στη σχολική ζωή

 
O Apple μιλάει στο 'Εκπαίδευση και εξουσία' για 'τους εκπαιδευτικούς στην υπηρεσία της εκπαιδευτικής ιδεολογίας' και ειδικότερα για την 'διείσδυση του τεχνικού ελέγχου στη σχολική ζωή'. Αν και αναφέρεται κυρίως στην εκπαίδευση των Ηνωμένων Πολιτειών είναι πια αποδεκτό ότι σε μεγάλο βαθμό η οικονομική παγκοσμιοποίηση οδηγεί σε σύγκλιση τα εκπαιδευτικά συστήματα και των άλλων προηγμένων χωρών, αν όχι στην συγκεκριμένη δομή του καθενός, τουλάχιστον στο επίπεδο της εξάρτησής τους από την οικονομική εξουσία και στην επακόλουθη μη ορατή πολλές φορές συμμόρφωσή τους με τις επιδιώξεις της.
'Ολοι εμείς με τις 'κατευθύνσεις' και τις 'πανελλήνιες' ας προβληματιστούμε...

..................................................................................

... Θα ήταν ένα πολύ μεγάλο λάθος να μειώσουμε τη σημασία αυτών των απροκάλυπτων προσπαθειών για ιδεολογικό επηρεασμό εκπαιδευτικών και μαθητών. Αν όμως περιοριστούμε μόνο στις ανοιχτές αυτές προσπάθειες για ευθυγράμμιση της εκπαιδευτικής πολιτικής και του σχολικού προγράμματος στις ανάγκες της βιομηχανίας, κινδυνεύουμε να μη δούμε αυτά που συμβαίνουν στο επίπεδο της καθημερινής σχολικής ζωής. Είναι δυνατόν να αντισταθεί κανείς στις φανερές ιδεολογικές επιθέσεις του κεφαλαίου (και ίσως να μείνει ανέπαφος από αυτές), αλλά τελικά να αφομοιώσει την ιδεολογία του συστήματος μέσα από την καθημερινή πρακτική του σχολείου. Οπως θα υποστηρίξω παρακάτω, οι σημαντικότερες πηγές ιδεολογικής επιρροής για εκπαιδευτικούς και μαθητές δεν βρίσκονται στα επίσημα φυλάδια και προγράμματα επιμόρφωσης αλλά μέσα στις καθημερινές διαδικασίες της λειτουργίας του σχολείου.... Οι ιδεολογίες δεν είναι κλειστά σύνολα ιδεών που επιβάλλονται από τη μια ομάδα στην άλλη, αλλά υπάρχουν παντού και διαποτίζουν την «κοινή λογική» και τις καθημερινές μας συνήθειες. Αν θέλουμε να κατανοήσουμε τον τρόπο αναπαραγωγής της κυρίαρχης ιδεολογίας στα σχολεία, θα πρέπει να τον αναζητήσουμε πρώτα στην καθημερινή ζωή του σχολείου και έπειτα στις επίσημες προσπάθειες των εκπροσώπων του κράτους και της βιομηχανίας....
 .....Παρατηρείστε τι συμβαίνει: οι στόχοι, οι διαδικασίες, τα αποτελέσματα του μαθήματος, ακόμη και τα κριτήρια για την αξιολόγηση των μαθητών, έχουν σχεδιαστεί από ανθρώπους που βρίσκονται μακριά από την αίθουσα διδασκαλίας. Σε μερικές περιπτώσεις, η σχολαστικότητα του σχεδιασμού, φτάνει ακόμη και να καθορίσει τις ακριβείς λέξεις που πρέπει να προφέρει ο εκπαιδευτικός. Χάρη στο απόλυτα προκαθορισμένο αναλυτικό πρόγραμμα οι ικανότητες που κάποτε θεωρούνταν απαραίτητες για το επάγγελμα του εκπαιδευτικού, όπως ο σχεδιασμός του μαθήματος και η προσαρμογή της διδασκαλίας στις ιδιαίτερες ανάγκες των μαθητών, με βάση την προσωπική γνώση των συγκεκριμένων μαθητών από τον εκπαιδευτικό, δεν έχουν πια σημασία. Με την καθιέρωση της χρήσης του προκατασκευσμένου διδακτικού υλικού ο σχεδιασμός του μαθήματος έχει διαχωριστεί από την εκτέλεσή του. Ο σχεδιασμός γίνεται στη βιομηχανία, από ανθρώπους που καθορίζουν τόσο το υλικό όσο και τους κανόνες χρήσης του, ενώ η εκτέλεση γίνεται από τον εκπαιδευτικό. Στην πορεία αυτή υποβαθμίζονται και τελικά ατροφούν πολλές ικανότητες που παλιότερα θεωρούνταν πολύτιμες για το επάγγελμα του εκπαιδευτικού.....

Ενώ η υποβάθμιση των παλιών ικανοτήτων μειώνει τη σημασία της προσωπικότητας του εκπαιδευτικού, η διαδικασία της ανακατανομής των ειδικοτήτων και της εισαγωγής νέων μεθόδων αντικαθιστά τις παλιές ικανότητες με νέες, που βασίζονται στις ιδεολογικές επιλογές της εργοδοσίας. Μια χαρακτηριστική ένδειξη για τον προσανατολισμό των αλλαγών στο επάγγελμα του εκπαιδευτικού αποτελεί η βαθμιαία εξάπλωση των μπιχεβιοριστικών μεθόδων ελέγχου συμπεριφοράς στο διδακτικό υλικό και τη διδακτική στρατηγική των εκπαιδευτικών. Με απλά λόγια, ο έλεγχος των παιδαγωγικών ικανοτήτων περνά από τα χέρια των δασκάλων στα χέρια των μεγάλων εκδοτικών οίκων που παράγουν το διδακτικό υλικό. Και οι παλιότερες ικανότητες των εκπαιδευτικών αντικαθίστανται με τεχνικές για τον καλύτερο έλεγχο των μαθητών.

Οι συνέπειες της εξέλιξης αυτής τόσο για τους εκπαιδευτικούς όσο και για τους μαθητές δεν είναι μικρές. Εφ’ όσον το διδακτικό υλικό οργανώνεται γύρω από την επιβολή (μέσα από αμέτρητα ‘τετράδια εργασίας’ και τα συχνά τεστ) αυστηρά προκαθορισμένων μοντέλων συμπεριφοράς, το σχολικό μάθημα εξατομικεύεται και χάνει το συλλογικό του χαρακτήρα. Οι μαθητές έρχονται σε ελάχιστη επικοινωνία με τον εκπαιδευτικό που δεν επεμβαίνει στις «αντικειμενικές» διδακτικές διαδικασίες. Η πρόοδος των μαθητών γίνεται ένα μέγεθος που εξαρτάται από την ταχύτητα μάθησης κάθε ατόμου και μπορεί να μετρηθεί (χάρη στα τεστ) με μεγάλη ακρίβεια. Έτσι, ο τεχνικός έλεγχος καθιερώνεται στη σχολική ζωή – καθώς η στρατηγική του ελέγχου ενσωματώνεται στη δομή των παιδαγωγικών ‘μηχανισμών’ – και ο εκπαιδευτικός μετατρέπεται σε ένα είδος επόπτη. Αυτό συμβαίνει μάλιστα τη ίδια στιγμή που οι αντικειμενικές συνθήκες εργασίας του υποβαθμίζονται, λόγω της εφαρμογής του τεχνικού ελέγχου πάνω στον ίδιο....

... όπως αναφέρεται συχνά στη βιβλιογραφία γύρω από το σημερινό σύστημα παραγωγής, η εξειδίκευση και ο στενότερος έλεγχος της ανθρώπινης εργασίας έχει μεγάλη επίδραση στις ανθρώπινες σχέσεις, δηλαδή στη συμπεριφορά των ανθρώπων μεταξύ τους. Και αν η επίδραση αυτή είναι απλώς ορατή στα εργοστάσια και τους άλλους χώρους εργασίας, εμφανίζεται πολύ εντονότερη στα σχολεία.
Με την αυξανόμενη χρήση των προκαστασκευασμένων διδακτικών υλικών στα σχολεία, καταργείται ουσιαστικά η ανάγκη συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών. Αν όλες οι λεπτομέρειες του μαθήματος έχουν προκαθοριστεί και σχεδιαστεί έξω από την αίθουσα διδασκαλίας, δεν υπάρχει λόγος για τους εκπαιδευτικούς να συζητούν γύρω από το μάθημα...
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Γεωργία Παπαγεωργάκη

Διδακτική μέθοδος για την Οικονομία Α' Λυκείου

 
Στο 1ο Λύκειο του Αγ. Δημητρίου Αττικής εφαρμόζουμε από την προηγούμενη σχολική χρονιά στο μάθημα Αρχές Οικονομίας Α' Λυκείου μια διδακτική μέθοδο που βασίζεται στη συμμετοχή των μαθητών και την μετατροπή της τάξης σε κοινωνία όπου συμβαίνουν διάφορα φαινόμενα παρόμοια με εκείνα της πραγματικής ζωής. Πληροφορίες και λεπτομέρειες σχετικά με την εφαρμογή αυτή θα βρίσκετε στην ιστοσελίδα...  
                                                  'Μαγικό κουτί'


Τριγάζης Πολυνείκης

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης: "Δασικές πυρκαγιές"

 
Ένα πρόγραμμα που έγινε τη σχολική χρονιά 2007-2008, αμέσως μετά από τις καταστροφικές πυρκαγιές στην Ελλάδα.
Αρχικά στους μαθητές ανατέθηκαν εργασίες όσον αφορά στην σχετική με τα δάση νομοθεσία, στην κλιματική αλλαγή, στην αντιμετώπιση των καταστροφών από τις δασικές πυρκαγιές (π.χ. αναδάσωση, αναβλάστηση) κ.λ.π.
Ιδιαίτερα ενδιαφέρον στοιχείο ήταν η παρακολούθηση ενός προγράμματος σχετικού με τις δασικές πυρκαγιές από το Κ.Π.Ε. Αργυρούπολης και η εκδρομή στον Υμηττό. Από εκεί πήραν και μια πρώτη γεύση για τη σπουδαιότητα και την πολυπλοκότητα του θέματος.
Όμως, το κύριο βάρος δόθηκε στην μελέτη συγκεκριμένης πυρόπληκτης περιοχής και συγκεκριμένα του Δήμου Φαλαισίας του νομού Αρκαδίας. Η μελέτη έγινε με την προσέγγιση πολλών συνιστωσών του θέματος.

• Πρώτα - πρώτα πραγατοποιήθηκε επίσκεψη στο Δήμο Φαλαισίας στο Λεοντάρι, όπου οι μαθητές πήραν πληροφορίες για τις συνέπειες της φωτιάς και για τους τρόπους αντιμετώπισής τους.
• Στη συνέχεια επισκέφθηκαν το κάστρο Λεονταρίου, όπου παρατήρησαν επί τόπου το πρόσφατα καμμένο τοπίο και τις ανθρώπινες παρεμβάσεις που εκ των υστέρων είχαν γίνει για την προστασία του. Όλα αυτά τα κατέγραψαν σε ειδικά για την περίσταση δημιουργημένα φύλλα εργασίας.
• Τέλος, επισκέφθηκαν το Λύκειο Μεγαλόπολης όπου και συναντήθηκαν με μαθητές του με τους οποίους συζήτησαν και αντάλλαξαν εμπειρίες. Οι μαθητές και των δύο Λυκείων είχαν προετοιμαστεί για τη συζήτηση από τους καθηγητές που είχαν αναλάβει την οργάνωση της συνάντησης. Μάλιστα ο καθηγητής του Λυκείου Μεγαλόπολης έστειλε δικές του φωτογραφίες καθώς και μαγνητοσκοπημένες συνεντεύξεις με ορισμένους μαθητές οι οποίοι είχαν άμεση εμπειρία από τη φωτιά. Όλα αυτά χρησιμοποιήθηκαν και στην τελική παρουσίαση του προγράμματος σε όλο το σχολείο.

Γεωργία Παπαγεωργάκη
 

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης: "Συμβατικές και εναλλακτικές μορφές καλλιέργειας"

 
Το πρόγραμμα αυτό πραγματοποιήθηκε τη σχολική χρονιά 2008-2009, έτος αφιερωμένο στο θέμα 'Γεωργία και Διατροφή', σύμφωνα με την UNESCO. Έγινε δε και πάλι στα πλαίσια του μαθήματος επιλογής της Β' Λυκείου 'Αρχές Περιβαλλοντικών Επιστημών'.

Πρέπει να πούμε ότι το θέμα, έτσι όπως καθορίστηκε τουλάχιστον ήταν αρκετά δύσκολο γιατί ήταν πολύ θεωρητικό. Πέρα από τις επισκέψεις που πάντα γίνονται ο χρόνος μοιράστηκε στα δύο:

- Κάποια διαστήματα γινόταν η διδασκαλία των αρχών της οικολογίας σύμφωνα με το βιβλίο, πράγμα απαραίτητο κατά τη γνώμη μου ειδικά για μαθητές της Β' Λυκείου. Φέτος ειδικά έγινε προσπάθεια η διδασκαλία αυτή να γίνει με 'διαφορετικούς' τρόπους: με σταυρόλεξα, με προβολές, με κείμενα-πάζλ κ.λ.π. και πάντα σε ομάδες των 2-3 ατόμων. Παρουσιάστηκαν επίσης κάποιες συνιστώσες του θέματος του προγράμματος πάντα με ανάλογο τρόπο.

- Κάποια άλλα διαστήματα αφιερώθηκαν στη μελέτη του θέματος του προγράμματος από τους μαθητές. Εδώ πρέπει να πούμε ότι θελήσαμε να αποφύγουμε τη γνωστή προβληματική κατάσταση του τύπου 'βρείτε πληροφορίες για το τάδε...' όπου οι μαθητές 'κατεβάζουν' πληροφορίες, τις τυπώνουν και τις παραδίδουν χωρίς να έχουν ιδέα για το περιεχόμενό τους. Έτσι τους δόθηκαν φωτοτυπίες με υλικό που αφορούσε σε διάφορες συνιστώσες του θέματος και τους ζητήθηκε, πάντα ανά δύο, να κάνουν μια παρουσίαση στην τάξη εντοπίζοντας τα σημαντικότερα στοιχεία, είτε με powerpoint είτε χρησιμοποιώντας διαφάνειες. Τα υποθέματα αυτά και οι παρουσιάσεις των μαθητών αποτέλεσαν και τον κορμό της τελικής παρουσίασης στο σχολείο. Απλά συνδέθηκαν με ένα στοιχειώδες κείμενο.

Η αξιολόγηση του προγράμματος - μαθήματος από τους μαθητές έδειξε (απροσδόκητα κατά τη γνώμη μου) ότι οι παρουσιάσεις αυτές ήταν το ίδιο θετικές γι αυτούς όσο και οι εκδρομές! 'Δεν είμαστε μόνο ακροατές' είπαν κάποιοι, πράγμα που δείχνει ότι ναι μεν τα παιδιά δεν θέλουν πια να παριστάνουν τα δοχεία γνώσης, όμως αυτό δε σημαίνει πως η εναλλακτική είναι μόνο το να τους προσφέρουμε διασκέδαση με εκδρομές, παιχνίδια κ.λ.π. Μπορεί να είναι και η ευκαιρία να αποφασίζουν μόνοι τους για το ουσιώδες.

Τέλος, μια παρατήρηση από την πλευρά των καθηγητών: Στην αρχή της χρονιάς το να σχηματίσουν οι μαθητές ομάδες ήταν μια χρονοβόρα διαδικασία και βασικά μια ευκαιρία να 'ξεφύγουν'. Στην επίσκεψη στα καταστήματα, που έγινε το Μάρτιο, αυθόρμητα έκαναν δυάδες, πολλές φορές διαλέγοντας τη διπλανή ή το διπλανό τους. Εκεί, δούλεψαν απλά και γρήγορα. Έμαθαν μόνοι τους αφήνοντας στον καθηγητή το ρόλο του φωτογράφου. Νομίζω ότι ήταν απο τα καλύτερα μαθήματα που έχω κάνει!

Αρχές Περιβαλλοντικών Επιστημών Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Συμβατικές και εναλλακτικές μορφές καλλιέργειας Θεατροποιημένη παρουσίαση 1ο Γενικό Λύκειο Αγίου Δημητρίου Μια παρέα μαζεύεται για φαγητό και η κουβέντα πηγαίνει στα βιολογικά προϊόντα........................................................... - Τι νόστιμες που είναι αυτές οι ντομάτες! Περίεργο. Συνήθως οι ντομάτες που τρώμε πια είναι χάλια. Πού τις βρήκατε; - Α ναι, είναι βιολογικές ντομάτες. - Βιολογικές; Τι είναι αυτό; Τι είναι τα βιολογικά προϊόντα; Με τον όρο "βιολογικά" χαρακτηρίζονται τα προϊόντα εκείνα που παράγονται χωρίς χημικά φυτοφάρμακα και λιπάσματα ή ορμόνες. Ένα προϊόν για να είναι βιολογικό πρέπει να πληρεί πολύ συγκεκριμένες προϋποθέσεις σε όλα τα στάδια της παραγωγής του: Στο στάδιο της καλλιέργειας, της μεταποίησης και της τυποποίησης. Σε όλα τα στάδια γίνεται συνεχής έλεγχος και αυτό άλλωστε αποτελεί και το βασικό λόγο για την αυξημένη διατροφική ασφάλεια που προσφέρει το τελικό προϊόν που καταλήγει στο τραπέζι μας. - Και έχουν όλα τα γεωργικά προϊόντα την ίδια ποσότητα φυτοφαρμάκων; Επιβαρυμένα προϊόντα από τα φυτοφάρμακα • Τα προϊόντα με τη μεγαλύτερη παρουσία υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων είναι αυτά που το βρώσιμο μέρος τους βρίσκεται κάτω από τη γη (πατάτες, κρεμμύδια κλπ.). Επίσης, κάποια φρούτα όπως τα μήλα και τα σταφύλια και γενικά οι «δύσκολες καλλιέργειες» δέχονται αρκετές επεμβάσεις. Ακόμη επιβαρημένα είναι πολλά εισαγόμενα προϊόντα από τρίτες χώρες. Σημαντικό είναι όμως ότι ο καταναλωτής θα πρέπει να γνωρίζει ότι το καλό πλύσιμο απομακρύνει μόνο τα φάρμακα που παραμένουν στην επιφάνεια, και που είναι τα λιγότερα. • - Εντάξει, τα βιολογικά δεν έχουν φυτοφάρμακα και ορμόνες. Υπάρχει άλλος λόγος για να τα αγοράσω; Γιατί να τα προτιμήσω; Ένα πρώτο πλεονέκτημα των βιολογικών προϊόντων είναι ότι προστατεύουν τον καταναλωτή από τις επικίνδυνες τοξικές ουσίες που περιέχουν τα φυτοφάρμακα με τα οποία ραντίζονται οι συμβατικές καλλιέργειες. Το γεγονός ότι δεν χρησιμοποιούνται χημικά λιπάσματα και συνθετικές ορμόνες, σημαίνει ότι το φυτό δεν “βιάζεται” να αναπτυχθεί και έχει μια φυσιολογική ανάπτυξη. Είναι αναμφισβήτητο ότι τα βιολογικά προϊόντα έχουν μεγαλύτερη θρεπτική αξία, σε σχέση με τα συμβατικά, δηλαδή τα προϊόντα της εντατικής χημικής καλλιέργειας. Αυτό συμβαίνει γιατί έχουν μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε φυσικά σάκχαρα, μέταλλα, ιχνοστοιχεία και μικρότερη περιεκτικότητα σε νερό. Επίσης διαθέτουν μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε βιταμίνες και αντιοξειδωτικές ουσίες. Τέλος, η γεύση τους είναι περισσότερο ολοκληρωμένη και μεστή ενώ διατηρούν σε μεγάλο βαθμό τα αρώματα τους. - Εσύ μου λες για φυτοφάρμακα που είναι επικίνδυνα για την υγεία των ανθρώπων. Το ξέρεις όμως ότι σε ορισμένες περιοχές της Γης, εκεί όπου υπάρχουν μεγάλες εκτάσεις με συμβατικές γεωργικές καλλιέργειες, ήδη κάποιοι άλλοι οργανισμοί έχουν εξαφανιστεί; - Ναι, κάτι έχω ακούσει ότι κάτι γίνεται με τις μέλισσες. Ξέρεις κάτι περισσότερο; - Σε πολλές περιοχές των Ηνωμένων Πολιτειών, τα τελευταία χρόνια παρατήρησαν ότι δεν υπάρχουν πια μέλισσες! Οι ειδικοί έκαναν μελέτες και κατέληξαν ότι αυτό μπορεί να οφείλεται σε κάποιες αιτίες. ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ: Η ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΤΩΝ ΜΕΛΙΣΣΩΝ Πιο πιθανά αίτια για την μείωση του αριθμού των μελισσών είναι τα εξής: • Ένας ιός που επηρεάζει την θνησιμότητα των μελισσών. • Ένα παλιό μικρόβιο που μεταλλάχτηκε και έγινε περισσότερο επιθετικό προς τις μέλισσες. • Η χρήση νέας γενιάς φυτοφαρμάκων που είναι επιβλαβή για τις μέλισσες. • Οι τοξίνες που υπάρχουν στα γενετικώς τροποποιημένα φυτά, οι οποίες είναι απρόσβλητες στις μέλισσες. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η αιτία για την εξαφάνιση των μελισσών μάλλον είναι ένας συνδυασμός των πιο πάνω παραγόντων. - Ένα έντομο λιγότερο. Και τι έγινε; - Έγινε ότι χάνεται ένας οργανισμός από τις τροφικές αλυσίδες και όταν συμβαίνει αυτό κανείς δεν ξέρει ποιες θα είναι οι συνέπειες για το οικοσύστημα που ανήκουν. - Εντάξει όλα αυτά με τα φυτοφάρμακα κ.λ.π. και με τα προβλήματα που δημιουργούν. Όμως τι να κάνουν οι γεωργοί; Να αφήσουν τις καλλιέργειές τους να σαπίσουν; Να τις φάνε τα ζουζούνια; - Εντάξει, μην ανησυχείς. Υπάρχουν ειδικά βιολογικά φυτοφάρμακα. Τα φυτικά ή φυσικά εντομοκτόνα της βιολογικής γεωργίας Είναι ουσίες με ελάχιστη τοξικότητα, που δεν δηλητηριάζουν το περιβάλλον και το πιάτο μας. Έχουν τρία σημαντικά χαρακτηριστικά: 1) Παρασκευάζονται από φυτικές ή άλλες φυσικές ουσίες. 2) Η χαμηλή έως ελάχιστη τοξικότητα που έχουν στο περιβάλλον και στους ζωντανούς οργανισμούς. 3) Η ελάχιστη υπολειμματικότητά τους στα τρόφιμα. - Και μάλιστα τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί ολόκληρος κλάδος της Χημείας η λεγόμενη ‘Πράσινη Χημεία’. ΠΡΑΣΙΝΗ ΧΗΜΕΙΑ Η Χημεία που προστατεύει το περιβάλλον Πράσινη χημεία είναι ο κλάδος της χημείας που ασχολείται με την παραγωγή χημικών προϊόντων με την ελάχιστη δυνατή περιβαλλοντική επιβάρυνση. Δεν παράγει ορμόνες και φυτοφάρμακα: Γιατί, δεν είναι ανάγκη να σκοτώσουμε έναν οργανισμό για να προφυλλάξουμε έναν άλλο. Τα φυτά έχουν δικούς τους μηχανισμούς για να ατιδράσουν αρκεί να τα βοηθήσουμε να τους εφαρμόσουν. Η πράσινη χημεία δεν καταστρέφει αλλά και συμφέρει : Δεν χρειάζεται να αλλάξουν οι εγκαταστάσεις στις χημικές βιομηχανίες. Έτσι δεν έχουμε μεγάλο κόστος παραγωγής. Επιπλέον, μειώνεται και το κόστος από τη διαχείριση αποβλήτων για τις χημικές βιομηχανίες. -Τελικά, τι γίνεται με όλα αυτά τα προβλήματα που συνέχεια δημιουργούνται; Μια το ένα, μια το άλλο, ποιά ειναι η λύση; - Η λύση είναι να μην αντιμετωπίζουμε το κάθε πρόβλημα ξεχωριστά, αλλά συνολικά. Γι αυτό και δημιουργήθηκε αυτό που λέμε ‘ολοκληρωμένη καλλιέργεια’ Τα τελευταία 2-3 χρόνια, εκτός από τη βιολογική καλλιέργεια, ένας άλλος τρόπος παραγωγής αγροτικών προϊόντων, η ολοκληρωμένη καλλιέργεια, αρχίζει να αναπτύσσεται ραγδαία. Το 2007, το των γεωργικών εκτάσεων της χώρας μας (1.500.000 στρέμματα) καλλιεργήθηκαν με τη μέθοδο της ολοκληρωμένης διαχείρισης. 4% Ποιες είναι οι αρχές της ολοκληρωμένης διαχείρισης; •Σεβασμός στο περιβάλλον •Σεβασμός στον καταναλωτή - Αναρωτιέμαι αν γίνονται πράγματι όλα αυτά ή αν απλώς είναι θεωρίες που δεν εφαρμόζονται. - Γίνονται. Τον Φεβρουάριο κάναμε μια εκδρομή σε ένα αμπέλι κι ένα οινοποιείο στα Σπάτα. Στο αμπέλι καλλιεργούνται σταφύλια με τη μέθοδο της βιολογικής καλλιέργειας και στο οινοποιείο κάνουν κρασί με τη μέθοδο της οργανικής οινοποίησης. Να, κοιτάξτε. Βιολογική καλλιέργεια Συμβατική καλλιέργεια - Είδα ότι είπιατε και το κρασάκι σας. - Έχουμε κι εδώ. Δοκίμασε! - Τι είδους σταφύλια καλλιεργεί ο οινοπαραγωγός στα Σπάτα; - Χρησιμοποιεί την ποικιλία ‘ασύρτικο’, ‘μαλαγουζιά’ και κυρίως το ‘σαββατιανό’ που είναι τοπική ποκιλία των Μεσογείων. Και αυτό είναι σημαντικό γιατί έχουν χαθεί πάρα πολλές ποικιλίες. - Πώς έχουν χαθεί; Πώς γίνεται αυτό; - Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια με τις εντατικές μεθόδους γεωργίας καλλιεργούνται ορισμένες μόνο ποικιλίες. Παλιότερα ο κάθε γεωργός είχε το χωράφι του όπου καλλιεργούσε τα τοπικά είδη. Τώρα, έχουμε τεράστιες εκτάσεις όπου σε όλες καλλιεργούνται πολύ λίγες ποικιλίες. Για παράδειγμα στα μήλα. ΧΑΜΕΝΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΜΗΛΩΝ Το 1889 υπήρχαν 32 είδη μήλων. Τώρα υπολογίζεται ότι έμειναν 5 είδη μήλων. Ονόματα ποικιλιών που δείχνουν συχνά την προέλευσή τους 19) Κερέικα 20) Αρβανίται 21) Καραουλάνια 22) Μήλα της Εκκλησιάς 24) Κανηκέικα 25) Δηλιγιαννέικα 26) Τσιλκέικα 27) Νταουτέικα Παλιά υπήρχαν σε κάθε περιοχή οπωρώνες με γευστικότερα και αρωματικότερα μήλα. Είδη μήλων που χάθηκαν: 1) Φιρίκια τριών ειδών, ενός καλοκαιρινού, δύο χειμωνιάτικων 4) Μανιές 5) Μαρκέικα 6) Αναστασέικα 7) Καρλέικα 8) Σουμπεκιά 9) Χειμωνιάτικα 10) Μουσαλέικα 11) Βαρδακέικα 12) Φλασκιά 13) Σκιούπια 14) Φακηλάτα 15) Λαδόμηλα 16) Κωστέικα 17) Τσακνακέικα 18) Καρπενησιώτικα - Και τι πειράζει αν έχουμε τρεις ποικιλίες μήλων αντί για πενηντατρείς; Καλύτερα, να μη μπερδευόμαστε - Δεν είναι έτσι. Όσο λιγότερα είδη υπάρχουν σε ένα οικοσύστημα, τόσο πιο ασταθές είναι. Τόσο πιο εύκολα μπορεί η περιοχή να ερημοποιηθεί και να καταστραφεί και να γίνει δηλαδή ακατάλληλη για οποιαδήποτε καλλιέργεια. Αντίθετα μια υγιής περιοχή χαρακτηρίζεται από μεγάλη ποικιλία ζώων και φυτών. Γι αυτό και τα τελευταία χρόνια γίνεται μεγάλη προσπάθεια να διατηρήσουμε όσο γίνεται περισσότερες ποικιλίες γεωργικών ειδών, ξεκινώντας από τις τοπικές σε κάθε περιοχή. - Εντάξει μωρέ, θα φιάξουμε άλλες ποικιλίες. Άκουσα ότι τώρα πια όλα γίνονται. Στα εργαστήρια μπορούν να σου κάνουν ότι φυτό θέλεις. - Λες για τα γενετικά τροποποιημένα φυτά. Αυτό όμως είναι ένα θέμα που σηκώνει πολύ συζήτηση. - Γιατί; Δεν είναι καλά; - Όχι για όλους....... ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝ Α ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΟΙ ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΕΧΟΥΝ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ: ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΡΑΓΩΓΟ: ►Οι συμβατικές καλλιέργειες είναι 11% αποδοτικότερες ►Απαιτούνται ορισμένα μέτρα για τη δημιουργία γενετικά τροποποιημένων καλλιεργειών (Π.χ μεγάλες αποστάσεις από τις συμβατικές καλλιέργειες) ►Ειδικά στη χώρα μας όπου έχουμε μικρές και πολυτεμαχισμένες εκτάσεις η δημιουργία τέτοιων καλλιεργειών θα δημιουργήσει απώλειες σημαντικών καλλιεργήσιμων αγαθών. ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΜΠΟΡΟ: ►Πρόκειται για προϊόντα που διατηρούνται σε καλή κατάσταση από τη στιγμή της συγκομιδής (π.χ. αφαιρείται το γονίδιο που προκαλεί το σάπισμα). ►Προκύπτουν πολλαπλά οικονομικά συμφέροντα για τους εμπόρους αφού ελαχιστοποιείται το ενδεχόμενο ζημίας. ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΚΥΒΕΡΝΩΝΤΕΣ: ►Η διατροφή όλου του πληθυσμού εναποτίθεται στα χέρια 3-4 εταιρειών των Η.Π.Α ►Η ρήση του προέδρου Μπούς «Θέλουμε να θρέψουμε όλο τον κόσμο» όσο και αν ακούγεται φιλάνθρωπη κρύβει το μεγαλύτερο ΚΙΝΔΥΝΟ : Να αποφασίζουν ελάχιστοι για το πώς και πότε θα τρέφεται όλος ο πλανήτης. ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ: ►Όλοι προτιμούν τα φρέσκα προϊόντα. ►93 % των καταναλωτών στην Ελλάδα και 70 % στην Ε.Ε είναι αντίθετοι με τα γενετικά τροποποιημένα προϊόντα. ►Είναι ακόμη αμφίβολες οι επιπτώσεις τους στην υγεία (Αλλεργιογόνοι παράγοντες και τοξίνες μπορεί να προκαλέσουν καρκινογενέσεις). ►Τα προϊόντα αυτά είναι 20-30 % ακριβότερα από τα συμβατικά. ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ: ►Τα γενετικά τροποποιημένα φυτά εκκρίνουν τοξικές ουσίες ενάντια σε ζιζάνια και έντομα. Οι ουσίες αυτές μπορούν να οδηγήσουν στη δημιουργία υπερμικροβίων και ανεξέλεγκτων μεταλλάξεων. ►Τελικά δεν αποφεύγεται η χρήση φυτοφαρμάκων: Η αμυντική ικανότητα των φυτών είναι ανεπαρκής για τα 3ης ή και 2ης γενιάς παράσιτα (υπερ-ζιζάνια). ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ: Ο συσχετισμός πείνας-γενετικώς τροποποιημένων προϊόντων μόνο εμπορικό και όχι ανθρωπιστικό ενδιαφέρον κρύβει. ►Στην πραγματικότητα η παγκόσμια αγροτική παραγωγή επαρκεί για να θρέψει τον κόσμο. Το 80% των παιδιών που υποσιτίζονται ζει σε χώρες που έχουν πλεόνασμα γεωργικών προιόντων δημητριακών που προορίζονται για ζωοτροφές → Η ΠΕΙΝΑ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ ΣΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ - Αλήθεια, ποιοί ασχολούνται με όλα αυτά; - Υπάρχουν ερευνητικά ιδρύματα όπως στην Ελλάδα π.χ. το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο που πήγαμε. - Ξέρεις, σκέφτομαι ότι δε θα ήταν άσχημο να ασχοληθώ με κάτι τέτοιο. Πάντα ήθελα να ζήσω και κάπου πιο ήσυχα. Έχω από τον πατέρα μου κάποιες εκτάσεις στο χωριό, αλλά δεν είναι μεγάλες. - Α, μην ανησυχείς γι αυτό. Οι βιολογικές καλλιέργειες δεν απαιτούν μεγάλες εκτάσεις. Το θέμα είναι αν η τοπική κοινωνία εκεί είναι αρκετα οργανωμένη έτσι ώστε να σε βοηθήσει. ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Ιδιαίτερα σημαντικός για την βιώσιμη αγροτική ανάπτυξη είναι ο ρόλος της τοπικής κοινωνίας και κάθε νομού χωριστά. Έτσι, μπορούν να ενισχυθούν κάποιες εναλλακτικές μορφές αγροτικής παραγωγής, όπως η βιολογική γεωργία - Πάντως, αν πάρεις την απόφαση να κάνεις βιολογικές καλλιέργειες να ξέρεις ότι θα βοηθήσεις και την οικονομική ανάπτυξη του τόπου σου αλλά και το περιβάλλον. Γιατί.... Το έργο του παραγωγού δεν έχει μόνο την παραδοσιακή διάσταση, του να παρέχει στην κοινωνία τα απαραίτητα εφόδια για την διατήρηση της ζωής, αλλά εμπεριέχει και το χρέος της συμβολής στην προστασία του περιβάλλοντος και της αντίστασης στην απειλή της οικολογικής καταστροφής. - Και όχι μόνο αυτό. Μπορείς να διαλέξεις να καλλιεργείς φυτά που ταιριάζουν στο κλίμα και στο έδαφος της περιοχής σου. Έτσι, και η καλλιέργεια θα είναι πιο εύκολη και θα έχεις μεγαλύτερη απόδοση. Ψάξε μόνο να βρεις το κατάλληλο είδος φυτού. Για παράδειγμα, σε μια περιοχή της Ινδίας οι κάτοικοι μιας μικρής περιοχής, αποφάσισαν να καλλιεργήσουν ένα αυτοφυές δέντρο που λέγεται Neem. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ: ΤΟ ΦΥΤΟ NEEM Το Neem είναι ένα δέντρο που μεγαλώνει γρήγορα και μπορεί να φθάσει σε ύψος 15-20 μέτρα. Οι αγρότες εκμεταλλεύονται όλα τα μέρη του φυτού: τα φύλλα, τους σπόρους ακόμη και τη φλούδα του κορμού. Όλα τα μέρη του φυτού και τα αποστάγματά του έχουν πολλές σημαντικές ιδιότητες και χρησιμοποιούνται •Στην ιατρική •Ως εντομοαπωθητικά •Ως ηρεμιστικά •Στην παραγωγή καλλυντικών •κ.λ.π. - Έτσι, κερδίζουν πολύ περισσότερα χρήματα, χωρίς να εξαρτώνται ιδιαίτερα από γεωπόνους, επιδοτήσεις κ.λ.π. - Ναι, το ξέρω, υπάρχουν πολλά προβλήματα στον κόσμο, σε άλλες πολύ πιο φτωχές χώρες από εμάς. Εκεί δε νομίζω ότι εμείς μπορούμε να κάνουμε κάτι. - Κι όμως, μπορούμε. Στην Ελλάδα υπάρχει η οργάνωση Fair Trade Ελλάς που είναι είναι μια Ελληνική Μη Κυβερνητική Οργάνωση που για πρώτη φορά στην Ελλάδα προωθεί τη φιλοσοφία του δίκαιου και αλληλέγγυου εμπορίου. - Πως το είπες; - Δίκαιο και αλληλέγγυο εμπόριο - Δηλαδή; - Δηλαδή, αγοράζουμε προϊόντα κατευθείαν από μικρές ομάδες παραγωγών από διάφορες χώρες του κόσμου. Τα προϊόντα αυτά είναι βιολογικά, όχι από γενετικά τροποποιμένα φυτά και το κυριότερο, τα χρήματα πηγαίνουν όλα στους παραγωγούς και όχι στους μεσάζοντες ή στις μεγάλες εταιρείες που κανονίζουν. Πιο συγκεκριμένα, το δίκαιο εμπόρο έχει τους εξής στόχους: Δίκαιο και αλληλέγγυο εμπόριο - Fair trade Στόχοι: Βελτίωση της διαβίωσης και της ευημερίας των παραγωγών του τρίτου κόσμου με ιατρική περίθαλψη, σχολεία, συνεχή παραγωγή Ευκαιρίες ανάπτυξης για μη-προνομιούχους παραγωγούς, ιδίως για τις γυναίκες και τον ντόπιο πληθυσμό Προστασία των παιδιών από την εκμετάλλευση στην παραγωγική διαδικασία Εμπορική συνεργασία μέσω διαλόγου, διαφάνειας και σεβασμού Αλλαγές στους κανόνες και τις μεθόδους του συμβατικού διεθνούς εμπορίου Προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων με την προώθηση κοινωνικής δικαιοσύνης, ορθών περιβαλλοντικών μεθόδων και οικονομικής ασφάλειας - Το χειμώνα μάλιστα, κάναμε και μια επίσκεψη στο κατάστημα της Fair Trade Ελλάς στο Σύνταγμα. - Όμως να φέρνουμε προϊόντα από τόσο μακρυά, δεν είναι κακό για το περιβάλλον; Τόσο πετρέλαιο για πλοία, τόσα καυσαέρια... και μετά φωνάζουμε. - Ναι, αυτό είναι αλήθεια. Τα θέματα του περιβάλλοντος δεν ειναι απλά και έχουν πάντα δύο πλευρές. Από τη μια λες να αγοράσεις από τον παραγωγό της Βολιβίας για παράδειγμα, από την άλλη, τα καύσιμα των πλοίων που φέρνουν τα προϊόντα από την Αμερική συνεισφέρουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Καλύτερα θα ήταν να κατανάλωνε ο καθένας τα τρόφιμα της περιοχής του - Όμως και να βοηθάς αυτούς που έχουν ανάγκη, δεν είναι κακό. Αφού οι δικοί τους δεν ενδιαφέρονται. - Ναι, αν σκεφτείς πόσος κόσμος θα μπορούσε να ζήσει με αξιοπρέπεια αν τα πράγματα ήταν αλλιώς, αν υπήρχε λιγότερη εκμετάλευση.. - Τελικά και στα θέματα του περιβάλλοντος, όλα ξεκινάνε από την οικονομία - Ναι, και καταλήγουν στα ανθρώπινα δικαιώματα. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ Οι συνθήκες, οι συμβάσεις και οι νόμοι σε σχέση με το περιβάλλον δυστυχώς δεν επηρεάζουν συνήθως την πολιτική των κυβερνήσεων. Γιατί οι κυβερνήσεις προτιμούν να ικανοποιήσουν μέσω της πολιτικής τους, τους ψηφοφόρους τους και τα οικονομικά συμφέροντα. Τελικά, για να πάρουμε στα σοβαρά οποιοδήποτε περιβαλλοντικό θέμα πρέπει να καταστραφεί κάτι, για να αρχίσουμε να ανησυχούμε και να ασχοληθούμε. Οι πολίτες οι οποίοι είναι ενημερωμένοι είναι λίγοι!!! Πρέπει να καταλάβουμε ότι........ Η επίλυση των μεγάλων περιβαλλοντικών προβλημάτων με τα οποία είναι αντιμέτωπος ο πλανήτης αρχίζουν από τη δική μας συμμετοχή - Πολύ ενδιαφέροντα όλα αυτά, όμως υπάρχουν αρκετά είδη βιολογικών προϊόντων; Μπορώ να βρω ό,τι θελήσω; - Τα τελευταία χρόνια υπάρχουν όλο και περισσότερα καταστήματα με βιολογικά προϊόντα που έχουν απίστευτη ποικιλία όχι μόνο από τρόφιμα αλλά από καλλυντικά, απορρυπαντικά, ότι θέλεις υπάρχει, και στο μέλλον πρόκειται να ανοίγουν συνεχώς. Άλλωστε και στα Σούπερ Μάρκετ πια βρίσκεις κάποια λίγα προς το παρόν βιολογικά προϊόντα. - Πριν κανένα μήνα, πήγαμε σε ένα κατάστημα με βιολογικά προϊόντα και αμέσως μετά σε ένα Σούπερ Μάρκετ της περιοχής μας. Κάναμε και μια καταγραφή κάποιων από τα προϊόντα και των τιμών τους. ΕΡΕΥΝΑ ΑΓΟΡΑΣ Επίσκεψη σε κατάστημα βιολογικών προϊόντων και σε σούπερ μάρκετ Έρευνα γεωργικών προϊόντων και παραγόντων τους και σύγκριση τιμών - Σε ορισμένα είδη, όπως τα γλυκά για παράδειγμα, στο σούπερ μάρκετ υπήρχε μεγαλύτερη ποικιλία. Οι τιμές ήταν περίπου οι ίδιες. Φρούτα και λαχανικά υπήρχαν σε αρκετά μεγάλη ποικιλία και οι τιμές τους ήταν λίγο ψηλότερες. Όμως, πολλά από τα βιολογικά φρούτα και τα λαχανικά προέρχονταν από άλλες χώρες. Υπήρχαν επίσης διάφορα δημητρικά με σχεδόν ίδιες τιμές. Μόνο στα είδη κορν-φλέϊκς δεν υπήρχε η ποικιλία που βρίσκεις στα σούπερ μάρκετ. Πολύ μεγάλη ποικιλία υπήρχε σε βιολογικά όσπρια και με καλές τιμές. Επίσης υπήρχαν πολλά βιολογικά γαλακτοκομικά με λίγο ψηλότερες τιμές από τα συμβατικά. ΓΛΥΚΑ ΠΡΟΪΟΝ Κατάστημα Βιολογικών προϊόντων Αριθμός Τιμές προϊόντω ν Σοκολάτες Καραμέλες Μέλι Μαρμελάδε ς 8 8 23 10 1–3Ε 1–3Ε 3 – 16 Ε 3–5Ε Πιστοπ οίηση ναι ναι ναι ναι Σούπερ Μάρκετ Αριθμός Τιμές προϊόντω ν 100 48 10 40 0,20 – 6 Ε 0,62 – 4 Ε 3–8Ε 2–4Ε ΦΡΟΥΤΑ ΚΑΙ ΛΑΧΑΝΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝ ΜΗΛΑ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ ΜΠΑΝΑΝΑ ΤΟΜΑΤΑ ΑΓΓΟΥΡΙ ΛΑΧΑΝΟ ΚΑΡΟΤΟ ΠΙΠΕΡΙΑ ΑΧΛΑΔΙ ΛΕΜΟΝΙΑ ΦΡΑΟΥΛΑ ΠΑΤΑΤΑ ΜΑΝΙΤΑΡΙΑ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΙΤΑΛΙΑ ΗΛΕΙΑ ΑΓ. ΔΟΜΙΝΙΚΟΣ ΚΡΗΤΗ ΚΡΗΤΗ ΟΛΛΑΝΔΙΑ ΟΛΛΑΝΔΙΑ ΚΡΗΤΗ ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ ΙΤΑΛΙΑ ΗΛΕΙΑ ΙΤΑΛΙΑ ΤΡΙΚΑΛΑ ΤΙΜΕΣ ΒΙΟΛ.ΚΑΤ. 2,97 1,13 2,29 3,43 1,62 1,12 1,52 4,79 3,37 1,81 9,85 1,41 2,95 ΤΙΜΕΣ ΜΑΝΑΒΗ 1,9 0,8 1,9 1,8 1 0,6 1 3,5 2,9 1,8 5,5 0,7 2,25 ΤΙΜΕΣ Σ. ΜΑΡΚΕΤ 2 0,68 1,5 1,68 2 0,26 0,55 3,75 2,49 1,39 2,27 0,55 2,25 ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΒΙΟ ΒΙΟ ΒΙΟ ΒΙΟ Μεταβ.Στάδιο ΒΙΟ ΒΙΟ Μεταβ.Στάδιο ΒΙΟ ΒΙΟ ΒΙΟ ΒΙΟ ΒΙΟ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ Βιολογικό κατάστημα Νιφάδες καλαμποκιού 500 gr 6,52 Σούπερ Μάρκετ Special Kellog’s 300 gr Crunchy nut Kellog’s Bran Flakes 375 gr Nestle κανέλλα 375 gr Coco pops 375 gr Nesquik 375 gr 3,47 3,29 4,10 3,05 3,38 2,88 Νιφάδες καλαμποκιού (κορν φλέϊκς) Μούσλι Μούσλι – γλουτένη 500 gr 7,07 Μούσλι 500 gr 4,10 Βρώμη Βρώμη 500 gr 1,55 Quaker βρώμη 375 gr 2,97 Ζυμαρικά Σπαγγέτι ντίκελ 500 gr Βίδες ντίκελ 500 gr Πένες καλαμποκιού 500 gr Λαζάνια καλαμποκιού 500 gr 3,48 4,05 4,05 4,05 Φουσίλι 500 gr Πεταλουδίτσες 500 gr Όλα τα υπόλοιπα 3,02 3,02 ίδια τιμ ή Σόγια Σόγια κιμάς ΒΚ 200 gr Σόγια κεμπάπ ΒΚ 200 gr 1,91 1,58 Σόγια κιμάς 400 Σόγια κεμπάπ 400 2,07 gr 2,07 gr ΟΣΠΡΙΑ Βιολογικό κατάστημα Σούπερ Μάρκετ Όσπρια Πλιγούρι ΒΚ 500 gr Φακές χονδρές ΒΚ 500 gr Φακές ψιλές ΒΚ 500 gr Φάβα κόκ. ΒΚ 500 gr Φάβα πράσινη 500 gr Φάβα κίτρινη 500 gr Φασόλι ροβίτσα 500 gr Φασόλι μαύρο 500 gr Φασόλι αζούκι 500 gr Φασόλι κοκκινο 500 gr Φασόλι μπαρμπούνι 500 gr Φασόλι σόγιας 500 gr Φασόλι άσπρο 500 gr Σιτάρι ΒΚ 500 gr Σιτάρι σπέλτ Ντίκελ 500 gr Ρύζι 500 gr 1,73 1,90 1,46 2,55 1,21 2,01 1,54 1,60 1,40 1,34 1,55 1,12 1,35 0,96 1,71 4,65 Φακές ψιλές 500 gr Φάβα Σαντορίνης 500 gr Ρεβύθια 500 gr Σιτάρι 500 gr Σιτάρι Νο1 500 gr Πλιγούρι 500 gr Φασόλια 500 gr Φάβα 500 gr Ρύζι 500 gr 0,63 9,98 1,96 1,20 0,49 2,92 2,05 2,05 2,87 ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Προιόντα από Βιολογικό κατάστημα Είδος Αυγά Αυγά Αυγά Αυγά Γάλα (ημίπαχο) Γάλα αγελαδινό Γάλα πλήρες Γιαούρτι πλήρες Γίδινο γιαούρτι Επιδόρπιο Γιαουρτιού Φέτα Φέτα Φέτα Τυρί γίδινο Τυρί κατσικίσιο Τυρί κατσικίσιο Τυρί κατσικίσιο Κασέρι Τυρί γκούντα Τυρί γκούντα Τυρί γκούντα τριμμένο Ποσότητα 6αδα 63g 6αδα 53g 4αδα ανα τμχ 1000 Ml 1L 1L 500gr 2*200gr 400gr 400gr 400gr 200gr 400gr 400gr 200gr 350gr 250gr 300gr 350gr 100gr Τιμή σε € 3,5 3,44 2,35 0,53 2,29 2,4 1,29 2,62 2,94 2,62 5,59 5,83 2,98 5,83 5,55 2,98 5,15 5,08 7,25 5,59 2,13 3μήνες ωρίμανση 1μήνα ωρίμανση Χώρα προέλευσης:Ιταλία Σχόλια Προιόντα από Supermarket Είδος Αυγά Αυγά Αυγά Αυγά Γάλα Γάλα Γάλα 0% fat Γάλα 2,5% fat Γάλα 3,7% fat Γάλα 1,3% fat Γάλα 3,5% fat Γάλα Γάλα Γιαούρτι Γιαούρτι (στραγγιστό) Γιαούρτι πρόβειο Φέτα Φέτα Φέτα Φέτα Φέτα Ποσότητα 6αδα Large 6αδαMedium 53-63gr 6αδαMedium 53-63gr 6αδαMedium 53-63gr 1L 1L 1L 1L 1L 1L 1L 1L 1L 200gr 200gr*3 200gr 400gr 400gr 400gr 400gr 400gr Τιμή σε € 2,04 2,76 2,7 2,89 2,8 1,8 1,49 1,58 1,58 1,42 1,34 1,55 1,38 0,77 3,29 0,87 4,23 4,1 4,3 4,96 3,4 (λιγότερα λιπαρά) Πλήρες ή Light Βιολογικό Βιολογικό από Ιταλία Βιολογικό άγνωστης προέλευσης Σχόλια - Και που θα το καταλάβω ότι είναι πράγματι βιολογικά προϊόντα; Πώς τα ξεχωρίζω; Ένα προϊόν για να είναι βιολογικό πρέπει να φέρει στη συσκευασία του το ειδικό σήμα πιστοποίησης του οργανισμού που το έχει ελέγξει σε όλα τα στάδια παραγωγής του, καθώς και τον ειδικό αριθμό πιστοποίησης. Επίσης, όλα τα βιολογικά προϊόντα πρέπει να αναγράφουν το όνομα του παραγωγού, τον μεταποιητή (αν υπάρχει), τον τόπο παραγωγής, αλλά και οποιαδήποτε άλλη πληροφορία αφορά την ταυτότητα του προϊόντος. Είναι όλα συσκευασμένα, εκτός από εκείνα που πωλούνται μέσα στα κτήματα που παράγονται. Το ευρωπαϊκό σήμα της Βιολογικής Γεωργίας Το σήμα πιστοποίησης της ΔΗΩ Το σήμα πιστοποίησης της ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗΣ Το σήμα πιστοποίησης της ΒΙΟΕΛΛΑΣ - Εγώ, δεν πιστεύω τίποτα από αυτά. Πιστεύω ότι μας κοροϊδεύουν και ότι αυτά που λένε βιολογικά είναι όπως όλα τα άλλα. Κάνουν τις κομπίνες τους, βάζουν εκεί ένα σήμα κι εμείς απλώς πληρώνουμε παραπάνω. Σιγά μη γίνονται αυτά τα πράγματα στην Ελλάδα. - Αυτό είναι δικό σου θέμα. Αλλά νομίζω ότι δεν μπορείς να σκέφτεσαι το μέλλον χωρίς να έχεις εμπιστοσύνη σε κανέναν. Μια κοινωνία είμαστε. Αντί να κοιτάμε με καχυποψία ο ένας τον άλλον, ας δούμε αν μπορούμε να κάνουμε κάτι. - Α, δεν σας είπαμε. Γυρίζοντας, από την επίσκεψη στο κατάστημα του Δίκαιου Εμπορίου, κατά τύχη πέσαμε πάνω σε μια διαδήλωση της Green Attack στο Σύνταγμα, για περιβαλλοντικά προβλήματα. Τέλος ! ‘Αρχές Περιβαλλοντικών Επιστημών’ Β΄ Λυκείου Υπεύθυνοι καθηγητές: Γεωργία Παπαγεωργάκη Ξενοφών Βαμβακερός Έκθεση με τις εργασίες των μαθητών στο χώρο του σχολείου




 

Γιορτή 25ης Μαρτίου

 
Στη γιορτή αυτή η κεντρική ιδέα ήταν να παρουσιαστούν πρόσωπα που πρόσφεραν ό,τι είχαν και δεν είχαν στην Επανάσταση, πολλές φορές και τη ζωή τους, χωρίς να έχουν τις απολαβές που άλλοι - συνήθως οι προεστοί - είχαν. Μερικοί έγιναν γνωστοί, άλλοι όμως έμειναν στην αφάνεια παρά τη θυσία τους.
Καλό είναι να ξεχωρίζει η ήρα από το σιτάρι και για αυτό ας ψάχνουμε λίγο παραπάνω κι ας μη δεχόμαστε ως δεδομένη την ιστορία που η εκάστοτε εξουσία γράφει.

1o Λύκειο Αγ. Δημητρίου - γιορτή 25ης Μαρτίου 2009

Μαριάνθη Βαλανιδά
Γεωργία Παπαγεωργάκη

Επέτειος Πολυτεχνείου

 
Εδώ μπορείτε να δείτε το υλικό (κείμενα και τραγούδια) και την προβολή σε powerpoint που τα συνόδευε, από έναν 'εορτασμό' της επετείου του Πολυτεχνείου το 2007.

Αυτό που προσπαθήσαμε, ήταν να δώσουμε στη γιορτή μια συνοχή. Τον σκοπό αυτό εξυπηρέτησε το βασικό κείμενο της συνέντευξης, το οποίο προσέφερε επίσης και έναν οδηγό για μια εξιστόρηση των γεγονότων. Επάνω στη σκηνή, οι μαθητές είχαν και από έναν 'ρόλο'. Ένας ήταν ο αφηγητής, άλλος ο στρατιώτης, ο εισαγγελέας, ο εκφωνητής του σταθμού. Η μουσική ήταν ζωντανή αλλά δυστυχώς δεν έχει καταγραφεί. Εννοείται πώς ο,τιδήποτε, μπορεί να τροποποιηθεί ανάλογα με τις δυνατότητες των παιδιών.

Πέρα από όλα αυτά θελήσαμε να προσφέρουμε και ένα μήνυμα. Και αυτό ήταν ότι 'Η μνήμη είναι κάτι που αστράφτει σε στιγμές κινδύνου'. Γιατί πρέπει να υπάρχει και ένας λόγος που μιλάμε για όλα αυτά. Ένας λόγος που να απευθύνεται στο μέλλον.







1ο Λύκειο Αγ. Δημητρίου - Επέτειος Πολυτεχνείου 2007

Μαριάνθη Βαλανιδά
Γεωργία Παπαγεωργάκη

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης: Το σχολικό περιβάλλον - Τρόποι παρέμβασης μαθητών

Να κι ένα άλλο πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης που έγινε πριν μερικά χρόνια, με βασικό σκοπό να διερευνήσουν οι μαθητές το σχολικό περιβάλλον και να αποκτήσουν μια ιδέα για την πολυπλοκότητα που κάθε περιβαλλοντικό θέμα εμπεριέχει.

Πέρα από τη μελέτη διαφόρων θεμάτων, βασικό κομμάτι της έρευνας ήταν ένα ερωτηματολόγιο που δημιούργησαν και επεξεργάστηκαν οι ίδιοι οι μαθητές. Περιείχε ερωτήματα σχετικά με διάφορα θέματα του σχολείου, αλλά και κάποιες ερωτήσεις σχετικές με το ρόλο του συλλόγου των καθηγητών και των μαθητικών συμβουλίων στα θέματα αυτά.

Αυτές νομίζω ήταν αρκετά ενδιαφέρουσες για τα παιδιά και έδωσε την αφορμή για μια πολύ καλή συζήτηση που έγινε κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του προγράμματος στο τέλος της χρονιάς (αυτή δυστυχώς δεν έχει καταγραφεί). Εκεί, οι μαθητές με μικρόφωνα περιφέρονταν στην αίθουσα και ρωτούσαν καθηγητές και αντιπροσώπους των μαθητών για ό,τι είχε συζητηθεί προηγουμένως.

Ενδιαφέρον νομίζω έχει και η αξιολόγηση που έκαναν για το πρόγραμμα οι ίδιοι οι μαθητές και που βρίσκεται στις τελευταίες σελίδες του κειμένου. Πέρα από την ποικιλία των απόψεων που σχετίζονται με τον χαρακτήρα του κάθε μαθητή και τον τρόπο που προσέλαβε τη διαδικασία, εμφανίστηκαν κάποιες απόψεις λίγο - πολύ κοινές.
Μια από αυτές εξέφραζε την απογοήτευσή τους από τη μη ανταπόκριση στις προσπάθειές τους απο τους άλλους μαθητές. Στο σημείο αυτό εμφανίζεται το θέμα του σχεδιασμού ενός προγράμματος με τρόπο που να μη δημιουργεί υπερβολικές προσδοκίες.

Πάντως, υπήρχαν και πολλές θετικές απόψεις που σχετίζονταν με μια διαδικασία διαφορετική και ενδιαφέρουσα. Πιστεύω πώς η άποψη μιας μαθήτριας που έγραψε "μάθαμε να μη βλέπουμε μονόπλευρα τα πράγματα" είναι αυτό που κάθε καθηγητής τελικά αντιλαμβάνεται ως αμοιβή για τις προσπάθειές του.

Τέλος πρέπει να αναφερθεί ότι ο βασικός σχεδιασμός του προγράμματος και η επεξεργασία των ερωτηματολογίων έγινε στα πλαίσια του μαθήματος επιλογής Β' Λυκείου 'Αρχές Περιβαλλοντικών Επιστημών'.

1ο Λύκειο Αγ. Δημητρίου- Π.Ε.- Το σχολικό περιβάλλον - τρόποι παρέμβασης μαθητών

Γεωργία Παπαγεωργάκη
 

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης: "Διατροφή και Περιβάλλον"

 
Εδώ θα βρείτε ένα αρχείο όπου περιγράφονται συνοπτικά οι δραστηριότητες και τα αποτελέσματα ενός προγράμματος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης που πραγματοποιήθηκε στο 1ο Ενιαίο Λύκειο Αγίου Δημητρίου πριν κάτι χρόνια.

Το πρόγραμμα ήταν ενταγμένο στο δίκτυο S.E.M.E.P. της UNESCO και πραγματοποιήθηκε ακολουθώντας τις οδηγίες του. Το συγκεκριμένο δίκτυο προτείνει για κάθε χρονιά μια θεματολογία και προμηθεύει τα σχολεία με ορισμένα φύλλα εργασίας. Μπορεί τα θέματα να είναι γενικά, να μην αφορούν το στενό περιβάλλον των μαθητών (αφορούν περισσότερο περιβαλλοντικά θέματα παρά περιβαλλοντικά προβλήματα) και ως εκ τούτου να μην προσεγγίζονται με τη μέθοδο επίλυσης προβλήματος, όμως οι προτάσεις αυτές, πέρα από την προφανή τους αξία όσον αφορά στην ενασχόληση των μαθητών με θέματα περιβάλλοντος, έχουν δύο πολύ σημαντικά στοιχεία:

1ον: Προσφέρουν πολύτιμη βοήθεια σε όσους εκπαιδευτικούς δεν έχουν την εμπειρία ή την θεωρητική κατάρτιση γύρω από την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση
2ον: Τα πολλά φύλλα εργασίας αποκαλύπτουν την πολυπλοκότητα των περιβαλλοντικών θεμάτων


1ο Λύκειο Αγ. Δημητρίου - Π.Ε. - Περιβάλλον και Διατροφή

Γεωργία Παπαγεωργάκη

Ευκαιρίες για Περιβαλλοντική Εκπαίδευση στο Λύκειο

Σε πείσμα της γνωστής κατάστασης που ισχύει στα Λύκεια, υπάρχουν αρκετοί εκπαιδευτικοί που επιμένουν και προσπαθούν να πραγματοποιήσουν προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ή άλλα. Στην παρακάτω ηλεκτρονική διεύθυνση υπάρχει μια πρόταση προς αυτή την κατεύθυνση. Η ιδιαιτερότητά της είναι ότι βλέπει τα προγράμματα να πραγματοποιούνται στα πλαίσια των μαθημάτων. Υπάρχουν συν και πλην.

Ίσως το πιο θετικό σημείο είναι ότι έτσι 'αλλάζει' λίγο το μάθημα κι έτσι 'αλλάζει' λίγο και το σχολείο - προς το καλύτερο, θεωρούμε.

http://dide-d-ath.att.sch.gr/PERIVALLONTIKA/perivallontikianalytiko.doc

Οι μαθητικές κινητοποιήσεις στην κοινωνία της εμπορευματοποίησης και του θεάματος

Ο Ζαν Κλώντ Μισεά είναι φιλόσοφος και διδάσκει στο Μονπελιέ. Στο βιβλίο του «Η Εκπαίδευση της Αμάθειας» πραγματεύεται την κρίση του ονομαζόμενου, σε παλιότερες εποχές, «δημοκρατικού σχολείου». Αυτή την κρίση δεν τη θεωρεί μονωμένη αλλά «στοιχείο του ίδιου ιστορικού κινήματος που αποδιοργανώνει τις οικογένειες, αποσυνθέτει την υλική και την κοινωνική ύπαρξη των χωριών και των συνοικιών και, γενικά, συμπαρασύρει βαθμιαία όλες τις μορφές πολιτοφροσύνης που πριν μερικές δεκαετίες ακόμη επισφράγιζαν σημαντικό μέρος των ανθρώπινων σχέσεων». Θεωρεί δηλαδή την κρίση του σχολείου ως στοιχείο ή μάλλον εργαλείο του καπιταλισμού.
Με τον όρο «αμάθεια», ο Μισεά εννοεί λιγότερο την εξαφάνιση των απαραίτητων γνώσεων με τον τρόπο που συνήθως εννοούμε και περισσότερο την προοδευτική παρακμή της «κριτικής διάνοιας».
Το κεφάλαιο που παρουσιάζεται πιο κάτω ξεκινάει διερευνώντας τις αιτίες για τις οποίες οι μαθητές των Λυκείων κατα κύριο λόγο, «κατεβαίνουν στους δρόμους» εκδηλώνοντας την δυσαρέσκειά τους για το σχολείο. Παρόλο που διαβάζοντας το κείμενο απαισιοδοξεί κανείς βλέποντας ότι ο «καπιταλισμός έχει κερδίσει σημαντικό προβάδισμα» ανατρέφοντας μια γενιά υποταγμένη στους κανόνες του θεάματος, είναι ενδιαφέρον το ότι ο Μισεά βλέπει λύση στο πρόβλημα. Κι αυτή δεν είναι άλλη από την ανάλυψη της ατομικής ευθύνης από όλους. Από τους νέους, τις «επερχόμενες γενιές» όπως τις λέει, οι οποίες πρέπει να αποδεχθούν να πάρουν στις πλάτες τους την αντίσταση, αλλά και από τους άλλους, του «μεγάλους», οι οποίοι πρέπει να αναλάβουμε την ευθύνη μας να βοηθήσουμε τους νεότερους να αποκτήσουν συείδηση του κόσμου, του εαυτού τους και της σχέσης τους με τον κόσμο.
Τέλος, μια ενδιαφέρουσα επισήμανση: η αναγνώριση από τον συγγραφέα εμμέσως πλην σαφώς της θεμελιώδους σημασίας που έχει για το μέλλον του κόσμου η αυξανόμενη οικολογική υποβάθμισή του. Τελικά το ερώτημα: ‘καπιταλισμός ή σοσιαλισμός;’ ίσως μετασχηματίζεται στο αντίστοιχο ερώτημα: ‘καπιταλισμός ή σωτηρία του πλανήτη;’. Και ανάλογα αντί του ερωτήματος: ‘εκπαίδευση της αμάθειας ή εκπαίδευση της κριτικής σκέψης;’ να πρέπει να θέσουμε το ερώτημα: ‘εκπαίδευση της αμάθειας ή εκπαίδευση για το περιβάλλον, την αειφορία, τη ζωή;’

Το κείμενο αποτελεί αυτούσιο κεφάλαιο, απλώς κάποιες σημειώσεις που έχουν προστεθεί αποτελούν τμήματα άλλων τμημάτων του βιβλίου. Με έντονους χαρακτήρες έχω σημειώσει φράσεις, σημαντικές κατα την άποψή μου για την κατανόηση της αλληλουχίας των εννοιών του κειμένου.
.............................................................................................

Δεν πρέπει λοιπόν να μας εκπλήσσει το γεγονός ότι οι λυκειόπαιδες κατεβαίνουν στο δρόμο, σε κανονικά πλέον διαστήματα, ώστε να ακουστεί η άποψη τους για ένα τέτοιο σχολείο. Προφανώς δεν έχουμε να κάνουμε μόνο με μια νέα διαβατήρια τελετουργία που προορίζεται να αντικαταστήσει τις λιτανείες και τις εορταστικές φοιτητικές εκδηλώσεις του παλαιού καιρού στην αρχή της σχολικής χρονιάς. Ακόμη λιγότερο δεν πρέπει να βλέπουμε στις μαθητικές κινητοποιήσεις ένα απλό αποτέλεσμα χειραγωγήσεων στις οποίες αναπόφευκτα επιδίδονται οι αντιμαχόμενες φράξιες της νομενκλατούρας, ακόμη κι αν η τελευταία δεν παραλείπει ποτέ να αποσπά απ’ αυτά τα κινήματα ένα μέρος των αναγκαίων για την αναπαραγωγή της «νεοσσών» (κατά την έκφραση του Λιονέλ Ζοσπέν).
Οποισδήποτε γνωρίζει κάπως τον μαθητικό κόσμο, ξέρει πολύ καλά ότι η οργή του για τις υπάρχουσες συνθήκες και η έλλειψη ικανοποίησής του είναι απολύτως πραγματικές. Όλο το ζήτημα, όμως, είναι να διαγνώσουμε από ποιά σκοπιά η εν λόγω νεολαία έρχεται να αμφισβητήσει αυτές τις συνθήκες. Έχουμε πράγματι να κάνουμε, όπως το θέλει η κυρίαρχη ερμηνεία, με νέους πολιτικούς αγωνιστές που εξεγείρονται επειδή το καπιταλιστικό σύστημα αφήνει ελάχιστο χώρο για μόρφωση στις ανθρώπινες υπάρξεις; Ή, αντίθετα, οι περισσότεροι δεν είναι παρά απλοί καταναλωτές, δύσκολοι και στρεψόδικοι (με μια λέξη «πολίτες»), που κατ’ ουσίαν δεν επιθυμούν παρά να αποκτήσουν στην καλύτερη τιμή τα εμπορεύματα που προτείνει το σύστημα, ορισμένοι μάλιστα δεν ορέγονται παρά την ποιότητα της συσκευασίας και του περιτυλίγματος (1);

Όπως είδαμε, ο τελικός καπιταλισμός δεν μπορεί από τη δική του σκοπιά να πετύχει τους σκοπούς του παρά μόνο αν διευρύνει ασταμάτητα την προσχώρηση του tittytainment (2). Ομως, στον τομέα αυτό, η δουλειά όχι μόνο ξεκίνησε πριν από πολύ καιρό σε τεράστια κλίμακα αλλά είναι αρκετά σαφές ότι έξω από το πιθανό σαμποτάρισμα των θεμελιακών μαθήσεων, το καπιταλιστικό σχολείο, όσο κι αν το φανταστούμε εκσυγχρονισμένο, δεν θα είναι ποτέ ικανό να συναγωνιστεί ούτε για μια στιγμή τη σπινθιροβόλα, πανταχού παρούσα και αδιάκοπα ανανεούμενη νεανική κουλτούρα. Άν, για παράδειγμα, δοθεί διαταγή στη νεολαία, στο πλαίσιο μιας κάποιας στρατηγικής, να γιορτάσει το Halloween ή να εγγρφεί μαζικά στη Love parade, δεν υπάρχει καμιά ανάγκη το σχολείο να μεριμνήσει για το καθήκον αυτό. Έμποροι και επικοινωνιολόγοι όλων των ειδών θα μπουν στο χορό αναγκαστικά με όλο και περισσότερα μέσα, κίνητρα και αποτελεσματικότητα (...). Άλλωστε η παγκόσμια οργάνωση του δογματος «άρτος και θεάματα» - με κύριο στόχο τη νεολαία – εισήλθε οριστικά στη βιομηχανική της φάση. Από το 1995 γράφει ο Υβ Έντ (Yves Eudes), η MTV, το πλανητικό κανάλι μουσικής, καλύπτει «τις κυριότερες κατοικημένες ζώνες του πλανήτη και γίνεται η αναμφισβήτητα πρώτη τηλεόραση του κόσμου». Αυτό το πνευματικό συμπλήρωμα της χρηματιστικής ισχύος, «καρπός μιας εμπορικής στρατηγικής εξαιρετικά αποτελεσματικής», ορίζεται ως η λεπτομεριακά επεξεργασμένη σύνθεση του «πνεύματος ροκ, του ηδονιστικού καταναλωτισμού και της κανονικοποιημένης φιλελεύθερης σκέψης». Με άλλα λόγια, για να καταστήσει αξιόπιστη στην καθεστηκυία τάξη την αγορά των κάτω των τριάντα ετών, η MTV, που δεν παραλείπει, φυσικά, να αυτοσυστήνεται ως μια «τηλεόραση πολίτης», εργάζεται αδιάκοπα προκειμένου να επιδεικνύει σε παγκόσμια κλίμακα «ένα μοντέρνο τόνο, άνετο κι ασεβή απέναντι στη παράδοση», αυτόν που, για παράδειγμα, διακονεί το περιοδικό Nulle Part Ailleurs και που στη Γαλλία αντιστοιχεί στον τόνο που επιβάλλει η πρώην Γενική Εταιρεία Υδάτων στους υπάκοους υπαλλήλους της. Χωρίς μεγάλη έκπληξη μαθαίνουμε ότι «με την ευκαιρία των Ευρωεκλογών του 1994, η MTV Ευρώπη λανσάρισε μια καμπάνια για να εξωθήσει τους νέους της Ευρωπαϊκής Ένωσης να συμμετάσχουν στην ψηφοφορία – Ψήφισε Ευρώπη -», μίμηση του «Choose or lose» στο σοβαροφανέστερο. Έτσι, κέρδισε τη συμμετοχή πολυάριθμων υποψηφίων και πολιτικών υπευθύνων, μεταξύ των οποίων τον Ζακ Ντελόρ.
Με τέτοιες αναλύσεις και τέτοια γεγονότα, πολλαπλασιάσιμα στο άπειρο, τροποποιούνται ουσιωδώς τα δεδομένα του προβλήματος. Αν είναι αλήθεια, όπως έγραφε ο Ντεμπόρ, ότι για πρώτη φορά στην ιστορία της «η κυριαρχία του θεάματος ανέθρεψε μια γενιά υποταγένη στους κανόνες της», είμαστε υποχρεωμένοι να συμπεράνουμε ότι ο καπιταλισμός, στον πόλεμο που τον φέρνει αντιμέτωπο με την ανθρωπότητα, φαίνεται ότι τα τελευταία τριάντα χρόνια πήρε ένα μεγάλο προβάδισμα. Όλα συμβαίνουν ωσάν οι άρχοντες του πλανήτη να υιοθέτησαν ως σύνθημα μιαν ανεστραμμένη μορφή της διάσημης ρήσης του Μαξ Πλανκ: «Το ψεύδος δεν θριαμβεύει ποτέ ολοσχερώς από μόνο του, αλλά οι αντίπαλοί του στο τέλος θα πεθάνουν» (3). Αν, λοιπόν, αυτή είναι η στρατηγική τους και αν τα πράγματα έφτασαν στο σημείο που περιγράφω, τότε το έργο των ανθρώπων γίνεται, πραγματικά, πολύ σύνθετο. Από τη μια μεριά, βεβαίως, ανακαλύπτουμε καθημερινά ότι «το κίνημα που καταστρέφει τις υπάρχουσες συνθήκες» - με άλλα λόγια ο καπιταλισμός – οδηγεί την ανθρωπότητα σε έναν κόσμο οικολογικά αβίωτο και ανθρωπολογικά αδιανόητο. Αλλά, από την άλλη μεριά, συνειδητοποιούμε επίσης ότι δεν θα είναι δυνατό να υπάρξει αντίπαλος σ’ αυτό το ιστορικά αυτοκτονικό κίνημα – πράγμα που σημαίνει, απλούστατα, να σωθεί ο κόσμος – παρά μόνο αν οι γενιές που έρχονται αποδεχθούν να πάρουν στις πλάτες τους την αντίσταση. Αυτό σημαίνει ότι, οποιαδήποτε κι αν είναι η τύχη του σχολείου, αν το tittytainment έχει ήδη εν μέρει την αποτελεσματικότητα που ήθελε να έχει, τότε κινδυνεύουμε να βρεθούμε σε λίγο αντιμέτωποι με ένα πρόβλημα που η ανθρωπότητα είχε την τύχη να μην συναντήσει ποτέ μέχρι σήμερα (ή είχε την εξυπνάδα ν’ αποφύγει). Αυτό το ιστορικά απρόβλεπτο πρόβλημα κατά τη γνώμη μου, κανεις δεν το διατύπωσε καλύτερα από τον Τζεμ Σεμπρούν στο έργο του L’ Abime se repeuple (Η άβυσσος επανοικίζεται):

«Όταν ο οικολόγος πολίτης», γράφει, «ισχυρίζεται ότι θέτει το πιο ενοχλητικό ερώτημα: ποιόν κόσμο θα αφήσουμε στα παιδιά μας;, αποφεύγει να θέσει ένα άλλο πραγματικό ερώτημα: Σε τι είδους παιδιά θα αφήσουμε τον κόσμο;».

Αυτό είναι στο εξής το εκπληκτικό ερώτημα.

---------------------------------------------------------------------------------------
1. Σύμφωνα με την ορολογία της European Round Table, και επομένως στην πράξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο μαθητής έχει γίνει «πελάτης» και το μάθημα «εμπόρευμα». Πολυάριθμοι γονείς μαθητών έχουν απολύτως αφομοιώσει αυτήν την μοντέρνα ιδέα.

2. Τον Σεπτέμβριο του 1995, «πεντακόσιοι πολιτικοί, οικονομικοί ηγέτες και επιστήμονες πρώτης κλάσεως», που στα δικά τους μάτια φαντάζουν η ελίτ του κόσμου, συγκεντρώθηκαν στο ξενοδοχείο Fairmon του Σαν Φρανσίσκο για να εκθέσουν τις απόψεις τους για τα πεπρωμένα του νέου πολιτισμού. .... Η σύσκεψη αναγνώρισε ότι τον ερχόμενο αιώνα τα «δύο δέκατα του ενεργού πληθυσμού θα ήταν αρκετά για να διατηρηθεί η δραστηριότητα της παγκόσμιας οικονομίας». Με τόσο ξεκάθαρες βάσεις το κύριο πολιτικό πρόβλημα, που το καπιταλιστικό σύστημα είναι υποχρεωμένο να αντιμετωπίσει τις επόμενες δεκαετίες, μπορεί να διατυπωθεί με κάθε αυστηρότητα: πώς θα είναι δυνατό, για την ελίτ του κόσμου, να διατηρηθεί η διακυβερνησιμότητα της κατά τα 80% υπεράριθμης ανθρωπότητας, της οποίας το ανώφελο έχει ήδη προγραμματίσει η φιλελεύθερη λογική;
Η λύση που επικράτησε στη σύσκεψη ως πιο λογική, ήταν αυτή που πρότεινε ο Ζμπίγκνιεφ Μπρεζίνσκι (παλιός σύμβουλος του προέδρου Τζ. Κάρτερ και ιδρυτής το 1973 της Τριμερούς, μιας λέσχης αποτελούμενης από 350 Αμερικανούς, Γιαπωνέζους και Ευρωπαίους, που αποτελούσε ένα από τα μέρη όπου επεξεργάζονταν τις ιδέες και τις στρατηγικές της καπιταλιστικής διεθνούς). Και της έδωσε το όνομα tittytainment (άρτος και θέαμα). Με αυτόν τον νεολογισμό – βαλίτσα επρόκειτο απλούστατα να ορισθεί ένα «κοκτέϊλ αποβλακωτικής διασκέδασης και επαρκούς διατροφής που θα επέτρεπαν να διατηρηθεί σε καλή διάθεση ο αποστερημένος πληθυσμός του πλανήτη». Αυτή η κυνική και περιφρονητική ανάλυση έχει, καταφανώς, το πλεονέκτημα να ορίζει με όλη την επιθυμητή σαφήνεια τους όρους της εργολαβίας που οι παγκόσμιες ελίτ αναθέτουν στο Σχολείο του 21ου αιώνα.

3. Ο Μαξ Πλάνκ (1858 – 1947) εισηγητής της θεωρίας των κβάντα, έγραφε ότι στις επιστήμες «η αλήθεια δεν θριαμβεύει ποτέ ολοσχερώς από μόνη της, αλλά οι αντίπαλοί της στο τέλος πεθαίνουν».

Γεωργία Παπαγεωργάκη

Eκπαιδευτικές πρωτοβουλίες

Η δημιουργία αυτού του blog προέκυψε από τη επιθυμία μιας ομάδας καθηγητών να αποκτήσουν ένα διαδικτυακό χώρο με κύριο σκοπό όχι τόσο το μοίρασμα των εμπειριών τους, των προβληματισμών τους ή των συναισθημάτων τους, αλλά την δημοσιοποίηση συγκεκριμένων διδακτικών προτάσεων.

Για το σκοπό αυτό, θεωρούμε ότι τα αποσπάσματα από το βιβλίο του M.W. Apple "Εκπαίδευση και Εξουσία" προσφέρουν μια καλή εισαγωγή για αυτό που θέλουμε να κάνουμε.

Ο Apple είναι σήμερα ένας από τους σημαντικότερους εκπρόσωπους της κριτικής σχολής της εκπαίδευσης. Είναι ένας από τους κύριους εισηγητές της έννοιας της αντίστασης στο χώρο του σχολείου, κάτι που σημαίνει ότι το σχολείο δεν αναπαράγει απλώς την κυρίαρχη κοινωνική ιδεολογία (και τις κοινωνικές ανισότητες κατ' επέκταση) αλλά έχει την δυναμική, μέσα από τις δράσεις των μελών της κοινότητας να παρεμβαίνει και σε ένα βαθμό να την τροποποιεί.

Πιο κάτω βρίσκονται επιλεγμένες απόψεις του που αφορούν κυρίως τους εκπαιδευτικούς και τον τρόπο που μπορούν να δράσουν: να αντισταθούν ή να συμμορφωθούν.

.....................................................................................


... Σε τελική ανάλυση, η ακαδημαική συζήτηση γύρω από το εννοιολογικό πλαίσιο και την εμπειρική τεκμηρίωση του κρυφού σχολικού προγράμματος δεν είναι τίποτα άλλο από μια ακαδημαική συζήτηση - που προσπαθεί απλά να ερμηνεύσει όσα συμβαίνουν στα σχολεία. Πέρα όμως από τη σύγκριση μεταξύ της εκπαιδευτικής διαδικασίας και των υποτιθέμενων συνεπειών της έξω από τους τοίχους των σχολείων, υπάρχουν στη συζήτηση αυτή μερικά ακόμη στοιχεία που πρέπει να τονιστούν. Όπως έχω αναφέρει προηγουμένως υπάρχει πολύ σοβαρή αλληλεξάρτηση μεταξύ της αντίληψης που έχουν οι εργαζόμενοι για τη θέση τους και της αντίστασης που παρουσιάζουν. Η αντίληψη ενός υποβαθμισμένου ρόλου της εργασίας προκαλεί την ασυνείδητη παραδοχή της ιδεολογίας του μάνατζμεντ, που σε πολιτικό επίπεδο μπορεί να οδηγήσει σε αδιαφορία ή απαισιοδοξία για τις πιθανότητες μιας συλλογικής πρωτοβουλίας τόσο στο χώρο του σχολείου όσο και σε κοινωνικοοικονομικές διεκδικήσεις ή αντίστροφα να οδηγήσει στην αναμονή μιας επαναστατικής αλλαγής, που με μαγικό τρόπο θα λύσει όλα τα προβλήματα. Και οι δυο αυτές προοπτικές οδηγούν ουσιαστικά στην κοινωνική αδράνεια απέναντι στο κεφάλαιο.

Σημειώνοντας την διαπίστωση αυτή ας επιστρέψουμε στην απαισιόδοξη σκέψη που έχει αναφερθεί νωρίτερα, ότι τα σχολεία δεν είναι τιποτα περισσότερο από "καθρέφτες ", που αναπαράγουν την κυρίαρχη ιδεολογία του συστήματος, και έτσι κάθε πρωτοβουλία μέσα από αυτά είναι καταδικασμένη σε αποτυχία. Αν η προηγούμενη ανάλυσή μου είναι σωστή, δηλαδή σε κάθε χώρο εργασίας υπάρχουν σημεία αντίστασης, σύγκρουσης, σχετικής αυτονομίας των εργαζομένων και διαρκούς εξέλιξης των εργασιακών σχέσεων, τότε τα ίδια στοιχεία θα πρέπει να υπάρχουν σε κάθε σχολείο: τα σχολεία είναι χώροι εργασίας, καθώς εκατομμύρια εκπαιδευτικοί εργάζονται μέσα σε αυτά. Χάρη στη ιδιαιτερότητα της θέσης τους, ως δημόσιοι υπάλληλοι, οι εκπαιδευτικοί βρίσκονται σε μια θέση ισχύος απέναντι στην υπόλοιπη κοινωνία. Καθώς η οκονομική κρίση του δημόσιου τομέα διογκώνεται και οι θέσεις εργασίας στο δημόσιο τομέα γίνονται λιγότερο ασφαλείς, καθώς το έργο των εκπαιδευτικών αποκτά μεγαλύτερο βάρος στο πολιτικό και οικονομικό πεδίο, όπως προβλέπω ότι θα συμβεί σύντομα, αυξάνονται οι πιθανότητες μιας συνειδητά οργανωμένης πρωτοβουλίας των εκπαιδευτικών. Ακόμη και στο επίπεδο του κρυφού σχολικού προγράμματος, ο άγραφος νόμος της εργασιακής κουλτούρας των δασκάλων (που μπορώ να βεβαιώσω από την προσωπική μου εμπειρία ότι υπάρχει) μπορεί να αξιοποιηθεί για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Τα ίδια τα στοιχεία της καθημερινής σχολικής ζωής θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως παραδείγματα για μια πολιτική παιδεία, με θέμα τη συμμετοχή των εργαζομένων (δηλαδή των εκπαιδευτικών) στον έλεγχο των συνθηκών του χώρου εργασίας (δηλαδή του σχολείου) ή την αποκάλυψη των δομικών παραγόντων που εμποδίζουν την προοδευτική εκπαιδευτική δραστηριότητα.

Το αντικείμενο μιας εκπαιδευτικής πρωτοβουλίας δεν εξαντλείται βέβαια με την αργή και μακροχρόνια διαδικασία της πολιτικής συνειδητοποίησης των εκπαιδευτικών. Υπάρχει επίσης μεγάλη ανάγκη για αμεσότερες εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες. Στο σημείο αυτό δεν έχω να πω περισσότερα από όσα έχουν πει άλλοι, στην πορεία του σκληρού και επίπονου αγώνα τους για την εισαγωγή υλικού που να ευνοεί την κοινωνική, οικονομική και φυλετική δικαιοσύνη στο σχολικό πρόγραμμα. Αν το σχολείο προσφέρει στους μαθητές την δυνατότητα να αντισταθούν, αν οι απλοί εγραζόμενοι, άνδρες και γυναίκες, σε εργοστάσια και γραφεία, εφοδιαστούν με την προθυμία να αγωνιστούν για τις γνώσεις, τον ανθρωπισμό και την αξιοπρέπειά τους, τότε μια τέτοια εκπαιδευτική πρωτοβουλία μπορεί να αποδειχτεί πολύ σημαντικότερη απ' ότι πιστεύουμε.....

.....Η συνειδητοποίηση αυτών που έχουν χαθεί δεν απαιτεί μόνο θεωρητικές και ιστορικές αναλύσεις αλλά και τη σημαντική παραγωγή διδακτικού υλικού και διδακτικών μεθόδων που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στις σχολικές αίθουσες και αλλού. Για να μπορέσει να γίνει μια προσπάθεια χρήσης ανάλογου υλικού, είναι απαραίτητες οι οργανωτικές και πολιτικές πρωτοβουλίες σε τοπικό επίπεδο ώστε να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες....

......Ασφαλώς θα πρέπε να δούμε τα πράγματα με ρεαλισμό. Η απλή εισαγωγή διδακτέας ύλης από διαφορετικές πηγές δεν είναι αρκετή (και μερικές φορες μπορεί να είναι αδύνατη). Ένα οργανωμένο πρόγραμμα εκπαιδευτικών πρωτοβουλιών πρέπει να συνδυάζει αλλαγές στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα μαζί με μια συγκεκριμένη πολιτικο-οκονομική δράση. Οι μεμονωμένες προσπάθειες στο εσωτερικό των αιθουσών διδασκαλίας είναι καταδικασμένες. Μόνο αν συνδεθούν με τους αγώνες και τις πρωτοβουλίες άλλων κοινωνικών ομάδων, αποκτούν κάποιες ουσιαστικές πιθανότητες επιτυχίας...

ΚΑΛΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ!